Zakochałem się w operze, ale lubię także operetkę
Filharmonia Podkarpacka organizuje cykl przedsięwzięć artystycznych o nazwie BOOM w Filharmonii (Balet, Opera, Operetka, Musical). W znacznej mierze odbywają się one z udziałem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Podkarpackiej, a ich realizacja jest możliwa dzięki dotacji, jaką Filharmonia otrzymała z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach współprowadzenia instytucji. Cykl ten cieszy się ogromnym zainteresowaniem, o czym najlepiej świadczy wypełniona po brzegi sala i gorące przyjęcie przez publiczność widowiska muzycznego „Zakochani w operetce”, którego wykonawcami, oprócz Orkiestry Filharmonii Podkarpackiej pod batutą Rubena Silvy i dwóch par tancerzy oraz Łukasza Lecha, który ten wieczór prowadził, byli także przede wszystkim świetni polscy śpiewacy: Katarzyna Laskowska – sopran, Bogumiła Dziel-Wawrowska – sopran, Piotr Rafałko – tenor i Adam Sobierajski – tenor.
Z tego znakomitego grona udało mi się zaprosić do rozmowy Pana Adama Sobierajskiego – wyśmienitego tenora, którego bardzo cenię i lubię, a najczęściej możemy go ostatnio usłyszeć na scenach Opery Krakowskiej i Opery Śląskiej. Rozmowę rozpoczęłam od pytania o prezentowane w Rzeszowie widowisko „Zakochani w operetce”.
Adam Sobierajski: Jest to widowisko, którego premiera odbyła się podczas Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy, w sierpniu 2017 roku. Reżyserem prowadzącym zarazem spektakle jest red. Łukasz Lech, który pomyślał o pokazaniu publiczności pięknych fragmentów z operetek, ale jednocześnie pominąć wykonywane na wszystkich koncertach: „Co się dzieje, oszaleję”, „Usta milczą dusza śpiewa” i „Wielka sława to żart”, a zastąpić je wcale nie gorszymi, może nawet piękniejszymi ariami i duetami z takich operetek jak m.in.: „Gasparone”, „Bajadera”, „Błękitny zamek”. Te operetki bardzo rzadko są wystawiane, a są równie piękne, dlatego to widowisko jest zupełnie inne i bardzo interesujące.
Zofia Stopińska: Cieszę się, że mamy przyjemność słuchać i oglądać Pana w Rzeszowie, bo nie gości Pan w naszym pięknym miejscu zbyt często – raz, może dwa razy w roku.
- Raz czy dwa razy w sezonie to jak na tę samą Filharmonię, to i tak nie najgorzej, więc cieszę się bardzo, że kolejny raz mogę tu zaśpiewać.
Warto podkreślić, że od operetki zaczęła się Pana zawodowa kariera.
- Można tak powiedzieć, bo będąc na czwartym roku studiów otrzymałem z Teatru Muzycznego w Gliwicach propozycję zaśpiewania partii księcia Orlovsky’ego w premierze „Zemsty nietoperza” Johanna Straussa w reżyserii Jacka Chmielnika (nieżyjącego już, niestety). Tak się złożyło, że byłem sam w obsadzie tej roli i dlatego przez całe dwa i pół miesiąca intensywnie pracowałem na próbach.
Powiem szczerze, że jak mnie Jacek Chmielnik usłyszał podczas pierwszej próby, nawet nie śpiewającego, tylko mówiącego teksty (bo książę Orlovsky więcej ma tekstu mówionego niż śpiewanego), był przerażony. Byłem jeszcze studentem i przyszło mi stanąć u boku takich gwiazd, jak: Gabriela Silva, Adam Zdunikowski czy Janusz Ratajczak, którzy w głównych rolach tego spektaklu byli mistrzami i dla mnie – studenta odezwanie się na próbie w tym towarzystwie było wyczynem. Po pierwszej próbie reżyser wypowiedział zdanie, które muszę ocenzurować: „Niech się pan k**** w tym roku Oscara nie spodziewa”. Od tego czasu Jacek Chmielnik rozpoczął ze mną pracę indywidualną, głównie nad tekstem. Byłem nawet u niego prywatnie w restauracji „Grube ryby” w Zabierzowie pod Krakowem i spędziliśmy tam też kilka godzin nad tym tekstem. Na każdej próbie było coraz lepiej. Na bankiecie po premierze znalazłem się gronie wymienionych już solistów, dyrekcji, realizatorów spektaklu i innych zaproszonych gości, Jacek Chmielnik powiedział mi publicznie największy komplement: „Panie Adamie, 30 lat pracuję w telewizji, dramacie, operze, ale takiego skoku i postępu od zera do tej premiery jeszcze nie widziałem”. Po debiutanckim spektaklu i tych słowach byłem w siódmym niebie.
Dzisiaj mogę tylko ubolewać, że po 12-tu latach od mojego debiutu, Gliwicki Teatr został wygaszony, została zmieniona formuła, bo teoretycznie on funkcjonuje pod nazwą Teatr Miejski w Gliwicach, ale już nie można się tam udać na operetkę czy musical. Wszyscy artyści zostali zwolnieni. Ubolewam, bo od mojej premiery do zamknięcia śpiewałem tam Orlovsky’ego w „Zemście nietoperza”.
Dużo na tej scenie nauczyłem się, szczególnie jeśli chodzi o stronę aktorską, bo prawdziwa nauka zawodu zaczyna się dopiero na scenie podczas pracy z reżyserami i dyrygentami.
Aktualnie w swoim repertuarze ma Pan sporo partii operetkowych, ale chyba przeważają jednak partie operowe.
- Tak naprawdę od początku chciałem śpiewać w operze, bo zakochałem się w operze. Nasz scenariusz tak naprawdę pisze życie, bo jeśli otrzymałem propozycję debiutu w operetce, a później kontraktu na cały sezon i na kolejne sezony oraz propozycje kolejnych ról operetkowych, to uczyłem się i śpiewałem w operetce, co wcale nie zmieniło moich uczuć do opery.
W 2005 roku ukończyłem Akademię Muzyczną śpiewając w spektaklu „Cyganeria” Giacomo Pucciniego. Można powiedzieć, że zacząłem przygodę z ukochaną operą od wysokiego C, bo w arii Che gelida manin (Ta rączka taka zimna) jest to słynne la speranza!
Tak naprawdę ta „Cyganeria” realizowana była w koprodukcji z Operą Bytomską, bo było to studenckie przedstawienie, ale grała orkiestra opery, a dyrygował Tadeusz Serafin, ówczesny dyrektor, i spektakl odbył się na deskach Opery Bytomskiej. Wkrótce Opera zrobiła to na swój sposób i ja zostałem zaangażowany już zawodowo. Do dzisiaj ta „Cyganeria” jest w repertuarze Opery Śląskiej i śpiewałem w niej dokładnie w sobotę 19 stycznia (tuż po zakończeniu żałoby narodowej).
Podkreślę jeszcze, że premiera tej „Cyganerii” odbyła się w 1980 roku, a ja w tym roku się urodziłem. Ćwierć wieku później, jako dyplomant Akademii Muzycznej, zaśpiewałem w dwóch spektaklach studenckich, a potem płynnie wszedłem do „Cyganerii” w tej samej scenografii, towarzyszy mi ona do dzisiaj.
Po drodze były także propozycje występów w innych operach i bardzo się cieszyłem z każdej nowej produkcji operowej i mój repertuar się powiększał, ale to wcale nie oznacza, że nie lubię śpiewać operetki. Niedawno zrobiłem sobie małe podsumowanie i okazało się, że połowę z 40 pierwszoplanowych ról mojego repertuaru stanowią role operowe i prawie tyle samo operetkowe.
Etatowo związany jest Pan z dwiema operami – Śląską i Krakowską.
- Po kilku latach współpracy, od 2010 roku, jestem na stałe w Operze Śląskiej, a z Operą Krakowską związałem się w 2006 roku, bo w czerwcu dostałem propozycję zaśpiewania partii Adama w „Ptaszniku z Tyrolu”, a w następnym sezonie zostałem już zatrudniony.
Może wspomnę jeszcze, że wcześniej przez 2 lata (2005-2007) byłem na etacie Teatru Muzycznego w Lublinie. W tym czasie ożeniłem się , a ponieważ moja małżonka studiowała w Krakowie, postanowiliśmy zamieszkać w tym mieście i dlatego bardzo ucieszyła nas propozycja dyrekcji Opery Krakowskiej po premierze „Ptasznika z Tyrolu”, bo mogliśmy mieszkać i pracować w jednym mieście.
Podziękowałem za współpracę w Lublinie i nowy sezon w Krakowie rozpocząłem od udziału w światowej prapremierze operetki Karola Szymanowskiego „Loteria na mężów”. Ten spektakl został nagrany na DVD i chyba jest jeszcze dostępny w niektórych księgarniach.
Miałam szczęście oklaskiwać Pana w kilku miejscach oprócz Rzeszowa, bo w Bytomiu, Krakowie i Kąśnej Dolnej. Na każdej scenie czuł się Pan bardzo swobodnie – zawsze odnosiłam takie wrażenie.
- Wiele osób mówi mi teraz, że powinienem założyć kabaret (śmiech).
Naprawdę?
- Jest pani zdziwiona i zaciekawiona, a ja nie lubię mówić o swoich walorach, ale wmawia mi się, że aktorstwo komiczne mam we krwi i należy to wykorzystywać. Muszę się przyznać, że pewnie dlatego na próbach jestem trochę niesfornym pracownikiem, ponieważ często żartuję, robię gagi sceniczne, a szczególnie kusi mnie w operetkach. Często reżyser albo dyrygent mnie temperują i przywołują do porządku, ale ta chęć włożenia swoich trzech groszy jest tak wielka, że nie potrafię nad nią zapanować. Dlatego często sceniczni przyjaciele mówią, że powinienem grać w komediach albo założyć kabaret. To nie zmienia faktu, że bezgranicznie kocham operę.
Nie tak dawno, bo 50, a może jeszcze nawet 30 lat temu, artyści wykonujący w operze główne partie mieli jedynie dobre głosy. Teraz to nie wystarcza i trzeba mieć wiele innych talentów.
- Świat szybko się zmienia, obecnie jest bardzo wielka konkurencja i reżyser ma wielkie możliwości doboru obsady do danej produkcji. Dobierając wykonawców, kieruje się nie tylko umiejętnościami wokalnymi artysty, ale także jego innymi umiejętnościami, przede wszystkim aktorskimi. Panuje teraz moda na wszelkie formy teatry muzycznego i na widowni jest sporo młodych ludzi (nie tylko 60+), a młodzi chcą oglądać na scenie ciekawe widowisko z dobrymi, pięknie wyglądającymi śpiewakami. To już nie te czasy, że starczyło pokazać się na scenie, pięknie zaśpiewać, zrobić dwa kroki w lewo i dwa w prawo.
Wielu reżyserów realizując premiery oper, wprowadza różne zmiany, przenosi się akcje do innej epoki, a nawet zmienia się libretto.
- Przyznam szczerze, że nie jestem fanem zmian. Jeśli zmienia się libretto, miejsce akcji czy przenosi się akcję do innej epoki, a wiadomo, że to wymaga także zmiany scenografii i kostiumów, to trudno mi to zaakceptować. Jestem artystą i nieraz biorę udział również w takich spektaklach, ale mnie odpowiadają produkcje realizowane zgodnie z tym, czego chcieli autor libretta i kompozytor. Często się słyszy, że nie można bazować jedynie na tym i do każdej nowej produkcji trzeba wnieść coś nowego. Ja jednak upieram się, że każda produkcja powinna być realizowana zgodnie z librettem i tym, co napisał kompozytor, w scenografii i kostiumach z danej epoki, to nic więcej nie trzeba dodawać i publiczności będą się podobać takie spektakle. Nie bardzo rozumiem, dlaczego w XXI wieku mamy pokazywać ludziom na scenie to, co ich otacza – nie kostiumy z epoki, tylko ubiera się nas w garnitury, smokingi, a nasze sceniczne koleżanki występują w różnych modnych aktualnie spodniach, bluzkach, tunikach czy wieczorowych sukienkach, które widzimy na współczesnych balach i różnych innych imprezach. Przychodząc do opery, publiczność z pewnością chce zobaczyć coś innego. Pokażmy im epokowe kostiumy i scenografię. Nie zmieniajmy tego, co jest genialne.
Zauważyłam, że jeśli Pan nie ma koncertu czy spektaklu w tym samym miejscu, to porozmawia Pan chwilę z kolegami, wsiada Pan do samochodu i jedzie do domu.
- To prawda, ale dla mnie najważniejsza jest rodzina – żona, dziecko i dlatego staram się jak najszybciej wracać do domu. Nawet późnym wieczorem po spektaklu czy po koncercie – z Rzeszowa, a nawet z Bydgoszczy wracam do domu, bo chcę oderwać się troszkę od życia w teatrze i być tatą, i mężem. Jest tego bardzo dużo i muszę każdą chwilę wykorzystać.
Ten rok będzie wypełniony pracą, podobnie jak poprzedni.
- Zaczęło się tuż po świętach od pięciu koncertów sylwestrowo-noworocznych Trzech Tenorów w Filharmonii Śląskiej w ciągu czterech dni, a śpiewaliśmy w składzie: Adam Zdunikowski, Tadeusz Szlenkier i ja. Później pojechałem na koncert Trzech Tenorów do Torunia, gdzie śpiewałem z Dariuszem Stachurą i Łukaszem Gajem. Do końca stycznia jeszcze kilka dni, a ja już mam za sobą 16 występów – w „Księżniczce Czardasza” w Bydgoszczy, „Zemście nietoperza” we Wrocławiu, w Bytomiu we wspomnianej „Cyganerii”, dzisiaj jesteśmy w Rzeszowie, a jutro śpiewam w „Baronie cygańskim” w Bytomiu, a od wtorku rozpoczynamy próby „Cyrulika sewilskiego” w Krakowie, w reżyserii Jerzego Stuhra. Premiera ma się odbyć 15 marca w Operze Krakowskiej.
Na ten spektakl już dzisiaj zapraszam, bo Jerzy Stuhr zadebiutował jako reżyser operowy w „Don Pasquale” w 2016 roku. Spektakl zrealizował zgodnie z partyturą i wymogami epoki, sam także zagrał znakomicie rolę notariusza, a jego doświadczenia aktorskie bardzo pomogły w realizacji i recenzje były świetne. Dlatego z niecierpliwością czekamy na kolejną produkcję.
Jak Pan znajduje czas na inną wielką pasję, którą jest sport?
- Tak, sport jest moją pasją, a może wręcz nawet chorobą. Muszę się przyznać, że mam specjalną aplikację w telefonie i w laptopie. Nawet jadąc samochodem, sprawdzam, w czasie prób, na ile czas mi pozwala, oglądam na żywo. Sport, a w szczególności piłka nożna, to moja druga miłość, a może nawet pierwsza, bo od dziecka marzyłem, aby zostać piłkarzem i byłem dość mocno związany z piłką nożną. Wyszło inaczej, ale pasja została. Jak tylko w poniedziałki jestem w domu, bo jest to teoretycznie wolny dzień w teatrach operowych, to staram się z kolegami pójść na salę i pograć co najmniej dwie godziny w piłkę nożną.
Kondycja fizyczna często przydaje się także na scenie. Proszę powiedzieć, jak naprawdę jest u Pana z miłością? Mówił Pan kilkanaście minut temu o wielkiej miłości do opery.
- Moja miłość do opery jest wielka i nie wyobrażam sobie w tej chwili, abym robił coś innego. Mam nadzieję, że to się już nie zmieni.
