Prof. Marta Wierzbieniec: Cieszmy się, że zainteresowanie Festiwalem jest tak wielkie

      63. Muzyczny Festiwal w Łańcucie trwał od 9 maja do 7 czerwca 2024 roku i był pod każdym względem imprezą bardzo udaną. Zarówno publiczności, jak i organizatorom dostarczył wielu wrażeń i wzruszeń. Między innymi o kulisach tegorocznej edycji rozmawiam z prof. Martą Wierzbieniec – dyrektorem Filharmonii Podkarpackiej i Muzycznego Festiwalu w Łańcucie. Przed rozmową przypomnę program Festiwalu.

      Podczas inauguracji 9 maja wystąpiła Orkiestra Kameralna Polskiego Radia "Amadeus" pod batutą Agnieszki Duczmal, solistą koncertu był Jarosław Żołnierczyk - skrzypek i koncertmistrz Orkiestry. Koncert rozpoczął się kompozycją B.Kaszuby Na wierchowej polanie, po czym zabrzmiało dzieło A. Piazzolli - Las Cuatro Estaciones Porteñas, a drugą część koncertu wypełniły Wariacje Enigma op.36 Edwarda Elgara, w aranżacji Agnieszki Duczmal. Cudowna muzyka zabrzmiała tak pięknie, że publiczność po każdym utworze na stojąco oklaskiwała wykonawców. Równie gorąco oklaskiwane były bisy. Ten wieczór na długo pozostanie w pamięci publiczności, która szczelnie wypełniła salę balową łańcuckiego Zamku.
      10 maja w Filharmonii Podkarpackiej odbył się drugi koncert festiwalowy zatytułowany "Charlie Chaplin's smile". Pomysłodawcą projektu jest Philippe Quint - amerykański skrzypek, jeden z najbardziej wszechstronnych i kreatywnych artystów współczesnych. Podczas koncertu zaprezentowano utwory muzyczne z najpopularniejszych filmów Charliego Chaplina, a także dzieła wielkich kompozytorów ówczesnego okresu, m.in. Debussy’ego, Brahmsa czy Gershwina. Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Podkarpackiej poprowadził Maestro Noam Zur. W roli narratora wystąpił Marek Zając.
      Wydarzeniem był kolejny koncert w Filharmonii Podkarpackiej (17 maja), w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Podkarpackiej pod batutą Tadeusza Wojciechowskiego. Publiczność zachwycił już rozpoczynający wieczór Polonez z Opery Król mimo woli E. Chabriera, a później gorącymi brawami zostały nagrodzone Noce w ogrodach Hiszpanii i fragmenty Suity z baletu Trójgraniasty kapelusz M. de Falli oraz Suita z opery Carmen G. Bizeta. Partie solowe w drugim z wymienionych utworów wykonała hiszpańska pianistka Judith Jáuregui.

Judith Jáuregui - fortepian i Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podkarpackiej pod batutą Tadeusza Wojciechowskiego, fot. Filharmonia Podkarpacka

       Trzy kolejne koncerty odbyły się w sali balowej łańcuckiego Zamku. 18 maja wystąpiła Polish Art Philharmonic pod batutą Michaela Maciaszczyka. Bardzo interesująco został skonstruowany programie tego wieczoru. Rozpoczęła go kompozycja R. Wagnera - Idylla Zygfryda, a pierwszą część dopełniła Symfonia koncertująca B - dur op. 84 na obój, fagot, skrzypce i wiolonczelę, w której solowe partie wykonali: Maksymilian Lipień (obój), Damian Lipień (fagot), Michael Maciaszczyk (skrzypce) i Konrad Bargieł (wiolonczela). W drugiej części wieczoru zabrzmiała Symfonia nr 1 D - dur F. Schuberta. Znakomicie zabrzmiały i gorąco było oklaskiwane wszystkie wymienione utwory.
        19 maja z bardzo różnorodnym i ciekawym programem wystąpiła Acadiana Chamber Orchestra z Luizjany w Stanach Zjednoczonych pod batutą Mariusza Smolija. Ramy koncertu stanowiły Divertimento D-dur W. A. Mozarta i Serenada na orkiestrę smyczkową F-dur G. Chadwicka. Entuzjastycznie przyjęta została Suita z filmu „Purpurowe skrzypce” J. Corigliano, oparta na tajemniczych dziejach jednego z najsłynniejszych instrumentów - skrzypiec stworzonych przez Stradivariusa , tzw. “Mendelssohn Stradivarius”. Na legendarnych skrzypcach znakomicie wykonała partie solowe wybitna amerykańska artystka Elizabeth Pitcairn. Równie pięknie instrument
brzmiał podczas wykonania Trzech Preludiów na skrzypce i orkiestrę G. Gershwina oraz podczas bisów, którymi artyści żegnali się z łańcucką publicznością.

Mariusz Smolij - dyrygent,Elizabeth Pitcairn - skrzypce i Acadiana Chamber Orchestra z Luizjany (USA) podczas koncertu w sali balowej łańcuckiego Zamku, fot Filharmonia Podkarpacka

        24 maja odbył się spektakl wierszy Piotra Gawła w połączeniu z muzyką wybitnych kompozytorów Włodka Pawlika i Michała Lorenca zatytułowany - „Urodziny – Raz jeszcze". Wiersze recytował sam autor, a partie wokalne zaprezentowali Marek Bałata oraz Natalia Wilk, którym towarzyszyli znakomici instrumentaliści tworzący Włodek Pawlik Trio (Włodek Pawlik – fortepian, Damian Kostka – kontrabas, Cezary Konrad – perkusja).
        25 maja w sali Filharmonii Podkarpackiej zabrzmiały autorskie kompozycje hiszpańskiej wokalistki i trębaczki Andrei Motis. Artystka na scenie wystąpiła w trio, prezentując festiwalowej publiczności utwory w klimacie latynoskiego jazzu, samby i bossa - novy. Andrei towarzyszyli Ze Luis Nascimento (instrumenty perkusyjne) oraz Christopher Mallinger (skrzypce).
         2 czerwca również w Filharmonii Podkarpackiej odbył się jeden z wyczekiwanych i gorąco przyjętych przez publiczność koncertów tegorocznej edycji, a wystąpiła ze swoim zespołem holenderska supergwiazda Candy Dulfer.
         Z przyczyn niezależnych od Filharmonii – organizatora Muzycznego Festiwalu w Łańcucie, zmieniony został program i wykonawcy koncertu w dniu 5 czerwca. W sali balowej Muzeum Zamku w Łańcucie wstąpili wiolonczelista Bartosz Koziak i pianista Radosław Kurek. Na program złożyły się w części pierwszej: R. Schumanna – Adagio und Allegro op.70 oraz L. van Beethovena – Sonata No.10 for violin and piano G major, op.96 (transc. B.Koziak), a po przerwie zabrzmiały: W. Lutosławskiego – Grave (Metamorphoses for cello and piano) oraz B. Martinů – Sonata for cello and piano No.2, H. 286. Wspaniały występ został entuzjastycznie przyjęty przez publiczność.
         Gwiazdą koncertu finałowego była Angela Gheorghiu - jedna z najsłynniejszych śpiewaczek operowych naszych czasów, olśniewająca zarówno wspaniałym głosem, jaki i wyjątkową prezencją sceniczną. W Filharmonii Podkarpackiej artystka wystąpiła wraz z rumuńskim tenorem Teodorem Ilincăi oraz Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Podkarpackiej pod batutą Davida Giméneza. Program wypełniły arie i duety ze słynnych dzieł operowych G. Pucciniego, F. Cilei, A. Boito, P. Mascagniego i U. Giordano. Długie owacje na stojąco i prośby o bisy najlepiej świadczyły o zachwycie publiczności. Koncert z pewnością trwałby jeszcze dłużej, ale Angela Gheorghiu ujęła pod ramię koncertmistrza i wyprowadziła go z estrady. Tego wieczoru z pewnością nikt z obecnych nie zapomni.

Angela Gheorghiu i Teodor Ilincăi oraz Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podkarpackiej pod batutą Davida Giméneza, fot. Filharmonia Podkarpacka

      Po przypomnieniu dziesięciu koncertów, które odbyły się w ramach 63. Muzycznego Festiwalu w Łańcucie, zapraszam do przeczytania rozmowy z panią prof. Martą Wierzbieniec na tematy związane z organizacją tak dużej imprezy.

Jak długo trwały przygotowania do Festiwalu?
       - Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Nigdy nie ma takiego dnia, kiedy spotykamy się w niewielkim gronie i zaczynamy na przykład myśleć o Muzycznym Festiwalu w Łańcucie za dwa lata. Mamy już pewną koncepcję zorganizowania jubileuszowego Festiwalu w 2026 roku, bo będzie to 65 edycja. Nigdy nie da się podać dokładnej daty, kiedy po podsumowaniu minionej edycji zaczynamy pracować nad kolejną. To się zazębia, a w ostatnich dekadach życie pędzi bardzo szybko.
Dzięki Internetowi mamy teraz możliwość szybkiej komunikacji z artystami, zespołami wykonawczymi, i pozyskiwania materiałów nutowych. W tych sprawach możemy się porozumiewać niemal błyskawicznie, ale rozmowy, sugestie dotyczące dat i terminów koncertu w wykonaniu danego artysty odbywają się z co najmniej dwuletnim wyprzedzeniem.
Około dwa lata temu zaczęliśmy planować zakończoną 7 czerwca edycję. Wtedy jeszcze byliśmy w czasie pandemii i nie mieliśmy do końca pewności, jak będą wyglądały kolejne festiwalowe edycje. Niektórym artystom przesuwaliśmy terminy ich występów i prosiliśmy, aby poczekali, kiedy będziemy mogli gościć publiczność w pełnej okazałości i 100% miejsc na widowni będzie mogło być zajętych. Było przecież tak, że musiały być zachowane odległości półtorametrowe pomiędzy osobami na widowni. Na szczęście te problemy już za nami.
      Cieszmy się, że zainteresowanie Festiwalem jest tak wielkie. Gdybyśmy mieli możliwości finansowe to moglibyśmy organizować dwa razy więcej koncertów.
Wszystkim, którzy zajmowali się organizacją tegorocznej edycji należą się podziękowania, począwszy od pani wicedyrektor Marty Gregorowicz, poprzez biuro koncertowe i pracowników administracji. Wszyscy pracowali z ogromnym zaangażowaniem i dzięki temu udało się sprawnie przeprowadzić kolejną festiwalową edycję.

Przez kilka pierwszych dekad koncerty odbywały się wyłącznie w sali balowej Muzeum-Zamku w Łańcucie. Aktualnie publiczność już się przyzwyczaiła się, że koncerty odbywają się zarówno w Sali balowej, jak i w Filharmonii Podkarpackiej.
        - Już od dawna jakieś koncerty odbywały się w Filharmonii. Zainteresowanie koncertami jest tak wielkie, że nie możemy zmieścić wszystkich zainteresowanych danym koncertem w sali balowej. Tam może zasiąść jedynie 250 osób. To jest bardzo mało i należałoby niektóre koncerty powtarzać, żeby wszyscy chętni mogli ich wysłuchać, ale nie jest to możliwe z różnych powodów.
Zmieniliśmy też formułę i koncerty nie odbywają się codziennie, ale w dni weekendowe. Zrobiliśmy to na życzenie wielu osób, które regularnie brały w nich udział, a nie mogły codziennie wieczór dojeżdżać do Łańcuta. Trudno było wracać do domu po pracy i zdążyć przyjechać do Łańcuta na koncert, późno wrócić do domu i następnego dnia znów udać się rano do pracy, a wieczorem na kolejny koncert.
Planujemy już kolejne edycje i koncerty może będą także w ciągu tygodnia. Mamy różne przemyślenia i bierzemy pod uwagę Państwa sugestie.

Tym bardziej, że przyjeżdża na koncerty sporo osób z Przemyśla, Krosna, Sanoka, z Dębicy i innych odległych miejscowości.
       - To prawda, ale byli też goście z Warszawy i zza granicy. Ta formuła jest też dla tych gości także bardziej dostępna, bo wybierają jeden lub dwa konkretne koncerty.

Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeus pod batuta Agnieszki Duczmal podczas Inauguracji 63. Muzycznego Festiwalu w Łańcucie, fot. Filharmonia Podkarpacka

Tegoroczny Festiwal był bardzo różnorodny. Programy wypełniała muzyka od baroku poczynając, aż po nową. Trzykrotnie zagościł jazz…
       - To chyba jest pewien znak czasu i organizując festiwal musimy być otwarci. Zastanawiam się, co mamy na myśli, gdy mówimy o muzyce nowej, bo XX wiek już dawno minął.

Mianem muzyki nowej możemy określić dzieło powstałe niedawno, w ostatnich latach.
       - Ja też tak myślę. Czasem mówimy tak o utworach, które powstały już 50 lat temu. Obserwuję także reakcje publiczności, która pewne dzieła np. Krzysztofa Pendereckiego, skomponowane w połowie poprzedniego wieku, traktuje jako klasykę.

Trzeba podkreślić, że udało się w tym roku zaprosić znakomitych solistów, którym podczas sześciu koncertów towarzyszyła orkiestra.
        - Gościliśmy trzy orkiestry kameralne: na początek znakomita Orkiestra Kameralne Polskiego Radia Amadeus pod dyrekcją Agnieszki Duczmal, była orkiestra Acadiana Chamber Orchestra ze Stanów Zjednoczonych, którą prowadził Mariusz Smolij oraz Polish Art Philharmonic Michela Maciaszczyka, a Orkiestra Filharmonii Podkarpackiej trzykrotnie towarzyszyła wybitnym solistom. Bardzo się z tego powodu cieszę i dziękuję przede wszystkim publiczności, bo dla niej ten festiwal jest tworzony i dziękuję, że tak szczelnie wypełniała salę koncertową Filharmonii oraz salę balową łańcuckiego Zamku i że te koncerty spotkały się z tak znakomity odbiorem. Bardzo za to dziękuję.

Wszystko zostało zaplanowane i dokładnie przygotowane przed festiwalem, ale czasem się tak zdarza, że zaproszeni wykonawcy nie mogą wystąpić. Tak się zdarzyło w tym roku, ale ci, którzy przyjechali w zastępstwie, wystąpili z cudownym koncertem.
       - Ktoś mi powiedział, że śledząc dzieje muzyki można zauważyć, iż często największe kariery zaczynały się od nagłego zastępstwa. Pewnie nie tylko w świecie muzyki to funkcjonuje. Stanęliśmy przed poważnym dylematem, dostając w niedzielę wieczorem wiadomość, że wiolonczelistka, która miała wystąpić w środę, niestety nie przyjedzie. W poniedziałek rano zaczęłam wysyłanie SOS i udało się. Świetny wiolonczelista pan Bartosz Koziak szybko się zdecydował, że przyjedzie ze znakomitym pianistą Radosławem Kurkiem. W trakcie uzgodnień jeden z panów był w Bydgoszczy, a drugi w Warszawie, ale zdążyli się jeszcze razem spotkać i dzień później być już w Łańcucie. To znakomici artyści, często koncertujący artyści i nie było kłopotu z repertuarem.
Przepraszam za tę zmianę publiczność, ale choroby się zdarzają i zawsze sobie zastrzegamy możliwość zmiany artystów czy programu. Zaplanowany na ten dzień program nie mógł być wykonany, ale mam nadzieję, że Państwo jeszcze ten program usłyszą.

Bartosz Koziak - wiolonczela i Radosław Kurek - fortepian w sali balowej Muzeum-Zamku w Łańcucie, fot. Filharmonia Podkarpacka

Jak już Pani powiedziała, publiczność szczelnie wypełniała sale podczas wszystkich koncertów, ale były takie wieczory, na które bilety sprzedały się natychmiast i ci, co nie mieli szczęścia, mogli jedynie liczyć na rezygnacje. Powstaje wtedy lista oczekujących.
        - Tak, często się zdarza, że ktoś kupuje kilka biletów, bo wybiera się na koncert grupa osób, ale później okazuje się, że dwie osoby rezygnują i mogą te bilety trafić do sprzedaży. Do ostatniej chwili nie trzeba tracić nadziei, bo może się zdarzyć, że przed koncertem okaże się, iż dwa lub więcej miejsc jest wolnych.

Występujący artyści podkreślali, że otoczeni byli wspaniałą opieką, a publiczność chwaliła dobrą organizację.
        - Bardzo się z tego cieszę. Jest to zasługa całego zespołu osób, które pracowały nad tym Festiwalem. W obecnych czasach sztuka programowania tego typu wydarzeń i imprez cyklicznych oraz bieżących koncertów w trakcie sezonu artystycznego nie jest łatwa.
Sztuka planowania jest niesłychanie ważną sprawą z punktu widzenia potrzeb publiczności, potrzeb i oczekiwań orkiestry, możliwości Filharmonii – trzeba wziąć pod uwagę wiele aspektów. Można to przyrównać do pisania scenariusza. Programowanie festiwalu, poszczególnych koncertów czy sezonu artystycznego, to jest jakby pisanie scenariusza na orkiestrę, na dany okres, na sezon artystyczny. Ważny jest każdy utwór, każdy wykonawca, żeby to wszystko razem tworzyło wspólną całość i żeby można było widzieć zadowolenie na twarzach odbiorców i wykonawców.

Dla odbiorców tegoroczna edycja przeszła już do historii i pozostały miłe wspomnienia. Czy dla organizatorów także?
        - Nie, dla nas to jeszcze nie koniec. Wpływają faktury i prowadzimy rozliczenia. Myślę, że dopiero może za miesiąc będziemy mogli dokładnie powiedzieć, ile tegoroczny Festiwal tak naprawdę kosztował, nie można przewidzieć dokładnie wszystkich kosztów. Te nieprzewidywalne koszty, to nie są duże wydatki, ale często się pojawiają. Dopiero w połowie lipca zakończymy podsumowanie tegorocznej edycji Muzycznego Festiwalu w Łańcucie.

Także dopiero w tym czasie muzycy orkiestry mogą spokojnie udać się na urlopy.
        - Tak, bo zakończymy sezon artystyczny dopiero 28 czerwca, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podkarpackiej wystąpi też w Busku Zdroju i w Iwoniczu Zdroju oraz 14 lipca w Wiśniowej koło Strzyżowa. Również w sobotni wieczór 13 lipca o godzinie 18.00 w Filharmonii Podkarpackiej zaplanowaliśmy koncert, który nazwaliśmy Familijny. Prosimy przyjść z dziećmi, wnukami, całymi rodzinami, bo usłyszą Państwo najpiękniejsze arie i duety ze znanych oper. Wystąpi pięcioro młodych wokalistów, laureatów konkursów wokalnych, zaprezentują oni, mówiąc językiem współczesnym, same hity operowe. Zapraszamy Państwa w ten wakacyjny wieczór do Filharmonii.
Natomiast na kolejny Muzyczny Festiwal w Łańcucie zapraszamy Państwa na przełomie maja i czerwca 2025 roku. Mamy już porozumienia wstępne z artystami, bo na umowy jeszcze za wcześnie. Mogę Państwa zapewnić, że jeden wieczór poświęcony będzie wyłącznie muzyce dawnej i jeden wieczór pragniemy poświęcić wyłącznie muzyce współczesnej skomponowanej w XXI wieku.

Bardzo dziękuję za rozmowę.
        - Ja również dziękuję i zapraszam Państwa na koncerty do Filharmonii Podkarpackiej.

                                                                                                                                                                                                                         Zofia Stopińska