Była to cudowna przygoda i nowe wspaniałe doświadczenie

      Dopiero jesienią przedstawiam Państwu Gabrielę Opacką-Boccadoro, świetną skrzypaczkę, która w lipcu była pedagogiem Międzynarodowych Kursów Muzycznych im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie.
       Gry na skrzypcach uczyła się w ZPSM im. A. Malawskiego w Przemyślu u mgr. Krzysztofa Nowińskiego. Ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną w Krakowie w klasie skrzypiec prof. Piotra Tarcholika. Studia doskonalące kontynuowała u prof. Krzysztofa Śmietany w Guildhall School of Music and Drama w Londynie, gdzie również z wyróżnieniem ukończyła Artist Diploma in Violin Performance pod kierunkiem prof. Louise Hopkins. Obecnie jest doktorantką Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie pod opieką promotora prof. Janusza Wawrowskiego. Jako solistka wystąpiła z NOSPR w Katowicach, Southbank Sinfonia w Cadogan Hall w Londynie, Orkiestrą Filharmonii Podkarpackiej, Orkiestrą Akademii Muzycznej w Krakowie pod batutą Maestro Jerzego Maksymiuka oraz jako lider International Youth Philharmonic Orchestra w Carnegie Hall w Nowym Jorku. Regularnie współpracuje z London Philharmonic Orchestra i współtworzy Bukolika Piano Trio. W ramach studiów doktoranckich prowadzi zajęcia ze studentami UMFC w Warszawie. Była gościnnym pedagogiem Penderecki Youth Orchestra w Europejskim Centrum Muzyki w Lusławicach oraz NOR59 Strykeinstitutt w Oslo. W lipcu bieżącego roku była pedagogiem Międzynarodowych Kursów Muzycznych im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie.

      Spotykamy się na lotnisku w Jasionce tuż przed odlotem Pani do Londynu, a ostatnie dwa tygodnie spędziła Pani w Łańcucie, gdzie pracowała Pani z młodymi osobami, które w przyszłości zamierzają zostać zawodowymi skrzypkami. Po raz pierwszy została Pani zaproszona w charakterze wykładowcy na 48. Międzynarodowe Kursy Muzyczne im Zenona Brzewskiego w Łańcucie. Ciekawa jestem z jakimi wrażeniami wyjeżdża Pani z Łańcuta.

       Byłam po raz pierwszy na Kursach w Łańcucie. Będąc uczennicą szkoły muzycznej, a później studentką nie miałam odwagi zgłosić się i przyjechać jako uczestniczka, gdyż ciągle słyszałam, że jest to kurs mistrzowski dla wyjątkowo utalentowanych młodych osób grających na instrumentach smyczkowych i obawiałam się, że może nie jestem na wystarczającym poziomie. Bardzo dziękuję Organizatorom którzy obdarzyli mnie zaufaniem i zostałam zaproszona na ten znany kurs jako pedagog. Była to cudowna przygoda i nowe wspaniałe doświadczenie dla mnie. Dzieliłam klasę z profesorem Januszem Wawrowskim. Także po koncercie, który wykonaliśmy z profesorem Januszem Wawrowskim, zgłosili się nowi zainspirowani uczniowie z zapytaniami o możliwość dodatkowych lekcji w ramach kursów. Grafik mieliśmy zapełniony. To był bardzo intensywny czas.

       Lubi Pani uczyć?

       Bardzo lubię uczyć i uważam to za bardzo satysfakcjonujące, rozwijające i otwierające każdego instrumentalistę zajęcie. Myślę że studenci powinni być dużo wcześniej ukierunkowani na uczenie się od siebie wzajemnie. Często dopiero coś, co zobaczymy u innego instrumentalisty pozwala nam świadomie doskonalić własny warsztat.

        Pewnie trudno było wybrać wśród tylu uczestników osobę, która reprezentowała Pani klasę, w koncercie na zakończenie turnusu.

        To prawda. 9-letni skrzypek, który reprezentował moją klasę, już podczas pierwszej lekcji zapytał ”Czy wystawi mnie Pani na salę balową?” (śmiech).
Bardzo mu na tym zależało, a ja podczas pierwszego spotkania nic nie mogłam mu obiecać. Okazał się jednak świetnym młodym instrumentalistą, który startując z wysokiego już pułapu, pracując sumiennie w czasie kursów, z pewnością zasłużył na to wyróżnienie.

        Poprosiłam Panią o rozmowę dlatego, że pochodzi Pani z naszego regionu i Pani muzyczna droga rozpoczęła się w Przemyślu. Czy w rodzinie były jakieś tradycje muzyczne?

        Tak, moja mama uczyła się w Szkole Muzycznej w Przemyślu, ukończyła ją w klasie fortepianu, później studiowała muzykologię. Natomiast mój tato ma bardzo dobry słuch, gra amatorsko na gitarze, ale studiował fizykę. Już jako dziecko słyszałam że od fizyki do muzyki jest znacznie bliżej niż mogłoby się nam wydawać i… zgadzam się z tym coraz bardziej, szczególnie starając się wytłumaczyć zagadnienia artykulacyjne czy barwowe.

        Kiedy Pani zaczęła się uczyć grać na skrzypcach?

        Rozpoczęłam naukę w szkole muzycznej w wieku czterech lat, bo mama zauważyła, że mam słuch absolutny i zaczęłam się uczyć gry na fortepianie. Przez dwa lata uczyłam się w popołudniowej szkole. Jako sześciolatka rozpoczęłam naukę gry na skrzypcach w szkole ogólnokształcącej. Bardzo chciałam grać na tym instrumencie, ale wydawało mi się, że jest to znacznie łatwiejsze. Pamiętam moment, kiedy pierwszy raz dostałam skrzypce do ręki. Byłam bardzo zdziwiona, że wydobywane przeze mnie dźwięki nie są od razu ładne, okrągłe i przyjemne dla ucha. Wiolinistyczne początki z pewnością wymagają ogromu cierpliwości zarówno samego zainteresowanego jak i stoickiego spokoju nauczyciela prowadzącego. Pan profesor Krzysztof Nowiński znosił mnie aż przez 13 lat! Było mi niezmiernie miło że obdarzył mnie zaufaniem i wysłał swojego ucznia, i zarazem syna prosząc, abym go uczyła w czasie kursów.

        Sądzę, że to świadczy o Waszych dobrych kontaktach od samego początku. To jest bardzo ważne.

         Rozmawialiśmy nawet o tym z panem Nowińskim, że często się zdarza, iż ktoś zmienia nauczycieli nawet po trzy razy i nie zastanawia się nad tym, że nie jest to korzystne, a problem może tkwić zupełnie gdzie indziej niż się wydaje. Wiadome jest przecież to, że będąc w jakiejkolwiek długiej relacji, a za taką uważam relację nauczyciel-uczeń, napotkać można zarówno blaski, jak i cienie. To przecież naturalne. Młody człowiek przechodzi przez różne okresy życia, włączając w to często sławny okres młodzieńczego buntu. Ja zawsze miałam mnóstwo pomysłów i zajęć - poza skrzypcowych, rzecz jasna. Śpiewałam muzykę rozrywkową, jeździłam na konkursy z kolegami z bandu, ale również uczyłam się śpiewu klasycznego i ukończyłam wydział wokalny w klasie pani mgr Agnieszki Kołodziejczyk w Szkole Muzycznej w Przemyślu. Dopiero na krótko przed studiami zdecydowałam się ukierunkować swoją uwagę na skrzypce, tak już zostało do dzisiaj. Choć w czasie studiów w Krakowie zgłosiłam się na przesłuchania do Chóru Opery Krakowskiej. Przesłuchanie zostało ocenione z powodzeniem i zaśpiewałam później kilka koncertów w grupie sopranów.

         Jestem przekonana, że śpiew miał wpływ na Pani na grę na skrzypcach.

         Oczywiście, śpiewanie bardzo pomaga. Ja zawsze zachęcam moich studentów do śpiewania, zazwyczaj wskazuje to naturalną drogę do pięknej frazy. Ale, jak się okazuje, nie zawsze! Przychodzi mi na myśl lekcja, którą prowadziłam jakiś czas temu. Młoda skrzypaczka pięknym dźwiękiem wykonywała utwór Bacha. Nie mogłam jednak doszukać się oddechów we frazie. Poprosiłam żeby zaśpiewała. I zaśpiewała kilka linijek tekstu muzycznego, bez wzięcia nawet jednego oddechu. Zapytałam jak to możliwe. Okazało się, że młoda skrzypaczka trenuje nurkowanie…

         Wracając do Pani studiów w Akademii Muzycznej w Krakowie. Gry na skrzypcach uczyła się Pani w klasie prof. Piotra Tarcholika, który jest świetnym skrzypkiem, ale wymagającym nauczycielem.

         Minęło już kilka lat od zakończenia moich studiów w Krakowie, a ja czuję jakby wiedza, którą przekazał mi prof. Tarcholik była wciąż w procesie systematyzacji. Bardzo cenię to, że profesor uczył w sposób, który nie daje recepty na “doskonałą” interpretację (taka przecież nie istnieje!). Ale profesor przekazał przepis na sposób myślenia o muzyce i jej stylu, uwrażliwiał na barwę dźwięku i dawał przestrzeń na rozwijanie własnej interpretacji. Z pewnością mogę powiedzieć że zachęcał do procesu twórczego, a nie odtwórczego, za co (między innymi) jestem profesorowi Tarcholikowi bardzo wdzięczna.

         Studiowała Pani także za granicą.

         Tak, skorzystałam z programu Erasmus i studiowałam u profesora Krzysztofa Śmietany w Guildhall School of Music and Drama w Londynie. Bardzo mnie to rozwinęło i było to świetne doświadczenie, nie tylko z punktu widzenia muzycznego, ale także życiowego. Zmiana miejsca zamieszkania, otoczenia, odnalezienie się w bardzo dużym mieście, posługiwanie się na co dzień innym językiem. Poznałam wtedy nie tylko inny kraj, ale na pewno też inną siebie. W tej samej szkole ukończyłam w tym roku prestiżowe studia Artist Diploma pod kierunkiem prof. Louise Hopkins, która jest wiolonczelistką, co dało zupełnie inną perspektywę pracy nad repertuarem. Widzę jak bardzo moje rozumienie muzyki zmieniło się na “ponad-skrzypcowe”, kiedy ograniczenie instrumentalne nie mogło mieć wpływu na interpretację.

         Prawie dwa lata trwała pandemia. Jak wówczas wyglądała Pani działalność?

         Tyle się wydarzyło! Nagrałam album stanowiący część mojej pracy doktorskiej. Przygotowania odbywały się inaczej niż standardowo - konsultacje z profesorem Januszem Wawrowskim odbywały się online, a pracę z harfistą musieliśmy też rozłożyć inaczej niż zwykle. Miałam też czas na muzyczne eksperymenty - spróbowanie swoich sił w dziedzinie kompozycji filmowej, czytanie książek i bieganie. Moje pierwsze “10k” przebiegłam właśnie w czasie pandemii.

         Ciągle ma Pani bardzo dużo pracy.

         Dużo rozmawiałam o tym z moimi uczniami na kursach, że w pewnym momencie (im wcześniej, tym lepiej!) trzeba nauczyć się pracować szybko, skutecznie i ćwiczyć mądrze, bo nie ma czasu na to, żeby przygrywać utwory od początku do końca. Trzeba mieć (jak ja to nazywam) „rentgen w oczach” – czyli otwieram nuty i wiem, że dzisiaj muszę zrobić: to, to i to – dlatego, że tu mi nie wychodziło, tu jeszcze nie mam pomysłu muzycznego, a tamto muszę dopracować. Trzeba dobrze rozplanować pracę. Tempo pracy w Londynie jest niesamowite. Nigdy nie zapomnę mojego pierwszego koncertu z London Philharmonic Orchestra. Mieliśmy trzy godziny próby i koncert – w tym samym dniu. Graliśmy mi.in. IX Symfonię C-dur „Wielką” Franza Schuberta. Wiedziałam, że orkiestra tego nie grała, a dzieło jest trudne i spodziewałam się, że chociaż na próbie zagramy to w troszkę wolniejszym tempie, ale nic takiego się nie wydarzyło. Wszystko od razu było w tempie koncertowym i dlatego też muzycy londyńscy muszą bardzo dobrze czytać nuty a vista, sprawnie i szybko. Czasami są dwa dni prób na większe projekty, ale po tych dwóch dniach prób i koncercie, jest następny projekt, do którego trzeba być przygotowanym. Dlatego trzeba wszystko dokładnie przeglądnąć i ćwiczyć tylko te trudniejsze fragmenty, a pominąć te prostsze. Dodam jeszcze, że taka praca jest także bardzo rozwijająca i bardzo to cenię.
Także nagrania muzyki filmowej w kameralnych składach instrumentalnych odbywają się bardzo sprawnie, bo muzyk dostaje nuty, czyta je a vista i po prostu gra. Jest to bardzo ciekawe, chociaż bardzo wymagające, ale za każdym razem czeka go nowe wyzwanie.

         Pani działalność skupia się głównie wokół muzyki symfonicznej i kameralnej.

         Można tak powiedzieć. Jestem związana z London Philharmonic Orchestra, ale nie jestem do tej orkiestry uwiązana. Mogę przyjąć proponowany projekt, ale mogę także odmówić i nie ponoszę z tego powodu żadnych konsekwencji. Na przykład: w czwartek i piątek gram dwa koncerty z harfistą, z którym nagrałam materiał na album stanowiący moje dzieło artystyczne, część pracy doktorskiej, a później w kalendarzu mam też koncerty z kwartetem smyczkowym i kwintetem fortepianowym.

         Czy planuje Pani chociaż krótki urlop?

         Tak, pięć dni w sierpniu na ukochane góry! Będąc jednak wciąż myślami w pracy, chciałabym jeszcze podkreślić, że bardzo mi było miło wystąpić w Łańcucie i bardzo jestem wdzięczna za otrzymaną propozycje od pani profesor Krystyny Makowskiej-Ławrynowicz, dyrektorki artystycznej i naukowej Kursów. Cieszę się, że udało mi się namówić na uwzględnienie w programie mojego koncertu Partity Witolda Lutosławskiego. Na początku Pani Profesor podeszła do tej propozycji bardzo ostrożnie. Obawiała się, że może to zbyt trudny w odbiorze utwór dla najmłodszych uczestników, ale po koncercie Pani Profesor podeszła do mnie i powiedziała, że to był bardzo dobry wybór. Cieszę się także, że koncert został bardzo ciepło odebrany i nagrodzony gromkimi brawami. Mogę sobie tylko życzyć więcej takich koncertów.

         Przyjedzie Pani za rok do Łańcuta?

         Chodzą takie słuchy. Można się spodziewać.

         Pomiędzy Londynem a Warszawą, a nawet Rzeszowem są połączenia lotnicze i można często z nich korzystać. Pani robi to bardzo rzadko. Nie tęskni Pani za Polską? Może już jest tak, że jest Pani w Londynie to tęskni Pani za rodzinnymi stronami, a jak Pani jest w Polsce, to tęskni Pani za Londynem?

         Tak to trochę było i dlatego ja trzy razy wracałam do Londynu. Trzeci raz był już decydujący, kiedy tam zostałam. Tęsknię za Polską, ale tak jak pani powiedziała, jak byłam tutaj tęskniłam za Londynem. Budując jednak wspólne życie z moim mężem, nie widzimy na horyzoncie przeprowadzki do Polski w tej chwili, ale nie wykluczamy tego w planach na dalszą przyszłość.

         Nigdy też nie myśleliście o zamieszkaniu we Włoszech?

         Ja namawiałam bardzo, ze względu na zamiłowanie do włoskiego wina (śmiech).
Jednak rynek pracy w obu naszych profesjach największy jest w Londynie. Co prawda Andrea – mój mąż, uczy w Konserwatorium w Bolonii. Wykłada kompozycję filmową i podróżuje tam. Ale od tego roku też prowadzi klasę kompozycji w GSMD w Londynie, co znowu przypomina nam, że pewnie zostaniemy w Londynie na dłużej.

         Najczęściej słyszę opinię, że w dzisiejszych czasach trzeba być wszechstronnym muzykiem, nie można się skupić na jednym stylu lub epoce.

         Niekoniecznie, znam świetnych muzyków którzy nie czują się komfortowo we wszystkich stylach, ale bardzo świadomie zacieśniają spektrum. Ten wybór jest ich przepisem na sukces. Dobór repertuaru i również programowanie koncertów, to bardzo ważna umiejętność, ale trzeba także dobrze poznać siebie jako instrumentalistę i wiedzieć, co zostanie dobrze odebrane, a właściwie, co zostanie odebrane jako szczere. Wydaje mi się, że na etapie kształcenia musimy spróbować każdego stylu muzycznego, ale ukierunkowanie się jest dobre i znalezienie prawdziwego, własnego “ja”.

         Dziękuję bardzo za poświęcony mi czas. Leci Pani do Londynu, gdzie czeka na Panią wiele nowych wyzwań, a my czekamy na powrót Pani w lipcu 2023 roku na Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie.

         Bardzo chętnie przyjadę i dziękuję za rozmowę.

Zofia Stopińska