Zofia Stopińska: W tym tygodniu Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Fryderyka Chopina w Jarosławiu świętować będzie 70-lecie działalności. Przed tym świętem proponuję Państwu spotkanie z Panią mgr. Grażyną Seredą – Dyrektorem Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Jarosławiu oraz z Panem mgr. Bogusławem Pawlakiem – Wicedyrektorem ZPSM w Jarosławiu. Rozmowę rozpoczniemy od przybliżenia Państwu historii tej placówki.
Grażyna Sereda: Szkoła powstała w 1947 roku, a szkolnictwo muzyczne w Jarosławiu to historia dużo wcześniejsza, sięgająca XIX wieku, kiedy to rozpoczęła działalność Szkoła Muzyczna założona i prowadzona przez panią Marię Turzańską – znakomitą pianistkę, uczennicę Teodora Leszetyckiego. Na bazie tych tradycji powołane zostało w 1944 roku , tuż po opuszczeniu przez Niemców Jarosławia, Towarzystwo Muzyczne. Osobą, która bardzo angażowała się w powrót życia muzycznego w Jarosławiu, jest pan Henryk Paraniak, który w 1947 roku zostaje dyrektorem Szkoły Muzycznej w Jarosławiu. Był to trudny okres, bo jeszcze nie wszyscy muzycy, którzy działali w przedwojennym Towarzystwie Muzycznym, wrócili z wojennej tułaczki, działali tutaj muzycy przesiedleni z innych rejonów Polski, którzy z czasem powrócili w swoje rejony, nasi powracali z różnych stron Europy i tutaj rozpoczęły się starania o powołanie Szkoły Muzycznej. Najpierw powstała nauczycielska orkiestra symfoniczna i na bazie dokonań tejże orkiestry symfonicznej Minister Kultury i Sztuki powołuje Szkołę Muzyczną. W 1949 roku szkole nadano imię Fryderyka Chopina, a rok później Szkoła zostaje upaństwowiona i od tego czasu nosi nazwę Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Fryderyka Chopina. Dzisiaj, jak Pani wspomniała, mamy Zespół Państwowych Szkół Muzycznych, ale to jest instytucja rozpoczynająca swoja działalność, bo ona istnieje od 1 września tego roku, natomiast świętujemy 70-lecie Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Fryderyka Chopina, która to szkoła wchodzi w skład Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych.
Z. S.: Znajdujemy się w pięknym, dobrze wyposażonym budynku, który jest własnością Szkoły, ale ja doskonale pamiętam poprzedni budynek przy ulicy Słowackiego.
G. S.: Zanim trafiliśmy do budynku przy ulicy Słowackiego 2, to były jeszcze inne budynki, a więcej na ten temat powiedzieć może Pan Bogusław Pawlak.
Bogusław Pawlak: Niedawno poszukując nowych informacji o historii szkolnictwa w Jarosławiu, natrafiłem na dokumenty, z których wynika, że pierwsze dwa lata – od listopada 1947 do 1950 roku, działały tylko pierwsze klasy i w związku z tym było mało młodzieży, stąd dyr. Henryk Paraniak korzystał z pomieszczeń w dwóch budynkach - dzisiejszej Sali Lustrzanej i w małej salce obok w Kamienicy Attavantich, a drugim miejscem był dom Strisowera (przedwojennego wiceburmistrza) przy ulicy Grunwaldzkiej 18 – tam w owych czasach mieścił się na pierwszym piętrze Związek Nauczycielstwa Polskiego, który dysponował też dwiema salami - małą i dużą. Tam także odbywały się zajęcia. Z chwilą wycofania się z budynku przy ul. Słowackiego Sowieckiej Wojskowej Komendantury Miasta, uzyskano pięć sal na pierwszym piętrze na potrzeby Szkoły Muzycznej i od tego czasu rozpoczęła się ekspansja tej szkoły na pozostałe piętra, w ramach wyprowadzania ówczesnych lokatorów, bo trzeba podkreślić, że to był budynek mieszkalny. To była przedwojenna kamienica wybudowana w 1933 roku przez jarosławskiego dentystę, który mieszkał na pierwszym piętrze, a resztę mieszkań wynajmował.
Z. S.: Ten budynek służył szkole dosyć długo.
G. S.: W 1986 roku kamienica będąca siedzibą Szkoły Muzycznej przy ul. Słowackiego 2 została poddana gruntownemu remontowi, który trwał aż do 1991 roku. W ramach tego remontu nie tylko unowocześniono pomieszczenia, zagospodarowano również piwnice, dobudowano także salę koncertową na około 100 osób. Po tym remoncie budynek już spełniał wszelkie kryteria związane z działalnością szkoły, miał swoje plusy i minusy, a nawet często żartujemy, że ten budynek miał „duszę”. Ale wkrótce pani Elżbieta Dąbrowska – ówczesna Dyrektor Szkoły, podjęła starania o budowę nowej szkoły, bo spodziewaliśmy się, że na fali przemian społecznych ktoś się o ten budynek upomni. W miejscu, gdzie się teraz znajdujemy, były fundamenty pod przedszkole, ale budowę zawieszono i pani Dyrektor działając w porozumieniu z władzami miasta oraz Ministerstwem Kultury i Sztuki uzyskała tę działkę pod budowę nowego budynku dla Szkoły Muzycznej. Była to potężna inwestycja wymagająca dużych środków, które spływały w różnym tempie i budowa rozciągnęła się w czasie. W 2005 roku oddano do użytku budynek A, w którym są sale dydaktyczne, a w 2011 roku została ukończona sala koncertowa, w której teraz będziemy obchodzić jubileusz 70-lecia.
Z. S.: Powiedziała Pani, że Zespół Państwowych Szkół Muzycznych w Jarosławiu działa od września bieżącego roku i tworzą go Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Fryderyka Chopina oraz rozpoczynająca działalność ( pierwsza klasa) Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia. Uczniowie Szkoły Muzycznej I stopnia oraz działającej w ramach Towarzystwa Muzycznego Szkoły Muzycznej II stopnia, często stawali w szranki konkursowe i wracali z nagrodami. Powstanie Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych zawdzięczacie zdolnym uczniom i dobrej pracy nauczycieli.
G. S.: Wiadomo, że to wszystko się rozwijało, jak przenieśliśmy się do nowego budynku w 2005 roku. Wiele zawdzięczamy powstałemu wcześniej Towarzystwu Muzycznemu prowadzącemu działalność dydaktyczną; działało Przedszkole Muzyczne, Ognisko Artystyczne. Zarząd Towarzystwa Muzycznego w osobach pani prezes Elżbiety Dąbrowskiej i pana wiceprezesa Bogusława Pawlaka – podjął starania o powołanie Szkoły Muzycznej II stopnia przy Towarzystwie Muzycznym. Jeśli takie szkoły spełniały pewne warunki, mogły uzyskać środki z Ministerstwa Kultury, co też uczyniono i w 2006 roku powstała Szkoła Muzyczna II stopnia Towarzystwa Muzycznego w Jarosławiu. W ubiegłym roku ta szkoła obchodziła jubileusz 10-lecia działalności i osiągnęła w tym czasie bardzo dobre wyniki kształcenia. Od 2012 roku zaczęliśmy „wypuszczać” pierwszych absolwentów, do 2012 roku 24 uczniów ukończyło szkołę, ale nie wszyscy ją kończyli, bo niektórzy w tracie nauki już podejmowali naukę w Akademiach Muzycznych. Aktualnie dwunastu uczniów Szkoły Muzycznej II stopnia w Jarosławiu studiuje w Akademiach Muzycznych w całej Polsce. Najczęściej podejmują naukę w Akademii Muzycznej w Katowicach, bo tam czują przyjazny klimat, ale studiują również w Krakowie, Poznaniu, Gdańsku i we Wrocławiu.
Z. S.: Od kilku lat wiele laurów zdobywa wasz Felice Guitar Quartet, który zwyciężył podczas konkursów w Koszalinie, Kłodzku, Chełmie i Kielcach
G. S.: W pierwszym składzie tego Kwartetu grały same dziewczyny, które były uczennicami Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia i szybko zaczęły z sukcesami występować na konkursach. Od początku zespołem tym kierował pan Robert Polański, który uczy również w Szkole Muzycznej II stopnia Towarzystwa Muzycznego, w której wszystkie dziewczyny podjęły dalsze kształcenie i kontynuują z ogromnym sukcesem swoją działalność artystyczną i koncertową. Kwartet otrzymał stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i pół roku później zespół wziął udział w prestiżowym Międzynarodowym Konkursie Gitarowym w Fullerton w Kaliforni w Stanach Zjednoczonych i w kategorii Small Ensemble Youth Division zdobył pierwszą nagrodę. Na ten konkurs Kwartet pojechał w zmienionym składzie, bo najpierw tworzyły go: Natalia Kornatka, Dorota Perczyńska, Karolina Wołoszyn i Olga Hala, ale po rezygnacji Karoliny Wołoszyn do składu dołączył Kacper Kardasiński. Mamy nadzieję na dalszy rozwój tego zespołu.
Z. S.: Jak zamierzacie świętować 70-lecie Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Fryderyka Chopina?
G. S.: Świętowanie jest przewidziane na trzy dni – 19, 20 i 21 października. Pierwszego dnia rozpoczynamy o 17.00 w naszej Sali Koncertowej i na ten dzień zaprosiliśmy wielu gości – spodziewamy się gości z Warszawy, będzie nasz Wizytator Centrum Edukacji Artystycznej, pan Krzysztof Szczepaniak, i dyrektorzy zaprzyjaźnionych szkół muzycznych. W ramach oficjalnych obchodów będzie przyznanie nagród, odznaczeń i innych wyróżnień dla naszych pracowników. Natomiast w części artystycznej wystąpią: Jacek Ścibor – tenor, Paweł Węgrzyn – fortepian i Jarosław Sereda – saksofon, a koncert poprowadzi Jolanta Wąsacz. Są to znakomici muzycy, znani w naszym regionie z licznych koncertów i wszyscy są pracownikami dydaktyczno-naukowymi Wydziału Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Pan dr hab. Jacek Ścibor od lat jest także pracownikiem naszej szkoły – od lat uczył rytmiki, a teraz prowadzi również klasę śpiewu w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia. W programie koncertu zatytułowanego „CON LEGEREZZA na głos, saksofon i fortepian” znajdą się mi.in. utwory takich kompozytorów, jak: Henryk Wars, Artur Golg i Nahum Sternheim, w aranżacjach Piotra Walickiego. Większość utworów pochodzi z 20-lecia międzywojennego i są one powszechnie znane, chociaż dzisiaj rzadko są wykonywane, ale słuchając takich piosenek, jak m.in.: „Już nie zapomnisz mnie”, „Powróćmy jak za dawnych lat” we współczesnych opracowaniach, publiczność z pewnością będzie zadowolona.
Z. S.: 20 i 21 października będzie także czas na wspomnienia, odbędą się koncerty w wykonaniu waszych uczniów i absolwentów.
B. P.: W drugim dniu naszego święta koncertować będą uczniowie Państwowej Szkoły Muzycznej I st. W Jarosławiu – soliści i zespoły, przy czym tym występom będzie ciągle towarzyszyć historia naszej szkoły, będziemy wspominać, kto prowadził zespoły, chór i orkiestrę, kto uczył gry na instrumentach, aby przybliżyć widowni historię pedagogiki różnych kierunków naszego nauczania. Sądzę, że zainteresujemy naszą historią publiczność, wśród której zasiądą także emerytowani nauczyciele naszej szkoły. Wystąpi także nasza młoda orkiestra, ale trzeba podkreślić, że w tej szkole istniały orkiestry niemalże przez cały czas. Było tak, ze istniały nawet dwie orkiestry – dęta i odeonowa, czy mała symfoniczna.
Z dokumentacji szkoły wynika, że jedną z takich bezpośrednich przyczyn powołania w Jarosławiu Szkoły Muzycznej I stopnia w 1947 roku była właśnie orkiestra, bo pan Henryk Paraniak stworzył orkiestrę nauczycielską złożoną z nauczycieli i osób, które potrafiły grać na instrumentach. Ta orkiestra współpracowała wówczas z Ogniskiem Baletowym prowadzonym przez Lidię Nartowską oraz z Teatrem Bałuckiego, który istniał w Jarosławiu do roku 1960 i przez te lata wystawiono kilka wspólnych przedstawień muzycznych – m.in. „Krakowiacy i Górale”. Ponieważ ta orkiestra była bardzo wysoko ceniona i jej sława sięgała poza Jarosław, dlatego praca tej orkiestry była jedną z motywacji do powstania Szkoły Muzycznej.
Od początku w Szkole istniał chór i prowadzony był przez różnych pedagogów, o których także chcemy wspomnieć. Był nawet taki okres, kiedy istniały dwa chóry - działu młodzieżowego i działu dziecięcego. Prowadził je znakomity pedagog i pianista pan Władysław Stęchły, a po jego wyjeździe za granicę prowadzenie chóru przejęła pani Jadwiga Nowosad. Czyni to do tej pory i rozwinęła pracę z chórem ponad normy wymagań szkolnych. Nasz chór pod jej dyrekcją i koncepcją artystyczną każdego roku przygotowuje co najmniej dwa programy artystyczne: kolędowy połączony ze słowem i występami instrumentalistów, z którym występujemy kilkakrotnie w różnych miejscach, i na wiosnę zwykle przygotowuje program o tematyce religijnej, maryjnej i z tym programem występujemy w świątyniach jarosławskich, a ostatnio odkryliśmy także wnętrze naszej cerkwi grecko-katolickiej, gdzie muzyka chóralna brzmi szczególnie.
Z zespołów, które w piątek wystąpią, podkreślę Zespół perkusyjny, który także działa w naszej szkole od wielu lat, podobnie jak sekcja perkusji. Pierwszym nauczycielem perkusji był pan Michał Zieliński – twórca piosenki „Serce w plecaku”. Czasy były wówczas ciężkie i pan Zieliński nawet sam wykonywał dla uczniów ksylofony, z których jeden jeszcze się zachował. Później te zespoły i sekcję perkusji rozwijał pan Piotr Błaszczyszyn, a następnie jego uczeń – do dziś pracujący pan Henryk Przytocki, który prowadzi nie tylko klasę perkusji, ale także wiele zespołów, które z powodzeniem uczestniczą w różnych konkursach muzycznych. Nasza sekcja perkusji organizuje także warsztaty i konkursy o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim.
Chcemy także pokazać zespół akordeonowy, aby podkreślić istnienie od początku działalności klasy akordeonu. Pierwszym nauczycielem akordeonu był pan Stanisław Pelc, później przejął klasę jego wychowanek, pan Roman Olejarz, który jest wielkim entuzjastą muzyki akordeonowej, ma niespożytą energię i pasję, świetnie aranżuje i ma ogromne zbiory materiałów nutowych. Nie zabraknie także podczas tego koncertu instrumentów solowych.
Z. S.: W czasie 70. lat działalności Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Fryderyka Chopina w Jarosławiu ukończyła ją rzesza absolwentów. Wielu z nich to muzycy występujący na scenach w kraju i za granicą. Kogo zaprosiliście do wykonania koncertu, który 21 października zakończy Obchody Jubileuszowe?
B. P.: Ten dzień rozpoczniemy o 12.00 uroczystą Mszą świętą w Kolegiacie jarosławskiej. Zaprosiliśmy do koncelebry dwóch kapłanów – ks. Aleksandra Kustrę, który tę szkołę poświęcił, święcił nasz Sztandar, był bardzo związany z naszą szkołą i wiele mu zawdzięczamy, oraz naszego absolwenta, postać znaną w świecie muzyki dr hab. ks. Tadeusza Bratkowskiego z Wydziału Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Przygotowujemy także oprawę muzyczną tej Mszy.
O 16.00 rozpocznie się koncert w wykonaniu absolwentów. Zwróciliśmy się drogą telefoniczną do 32 Absolwentów naszej szkoły, których zdołaliśmy odszukać w świecie muzyki, a odpowiedziało pozytywnie 15 osób, które wykonają 11-cie punktów programu. Wystąpi jednorazowy jubileuszowy zespół na podsumowanie koncertu – będą to trzy osoby z Krakowa: najstarszy obecny w ten wieczór absolwent z 1960 roku, pan Tadeusz Błachut – wieloletni wiolonczelista Filharmonii Krakowskiej oraz dwie panie: Bogusława Ziegelheim – koncertmistrz II skrzypiec Filharmonii Krakowskiej i pani Jadwiga Saj-Ciepielowska – skrzypaczka związana z Capellą Cracoviensis, wystąpi także nasz pianista, również absolwent naszej szkoły, pan Jakub Międlar. Wystąpią także: najmłodsza absolwentka Natalia Darkowska, która ukończyła szkołę w 2012 roku i jest uczennicą naszej Szkoły Muzycznej II stopnia w klasie skrzypiec i śpiewu solowego, pan Paweł Styś, pianista, absolwent z 2003 roku, pan Paweł Nowak, który jest akordeonistą, absolwent z 2002 roku. Kolejną wykonawczynią będzie Natalia Dańczura, która ukończyła w 2009 roku klasę gitary u pana Anatola Szamli, później była uczennicą Szkoły Muzycznej II stopnia naszego Towarzystwa Muzycznego, a później studiowała na Politechnice Krakowskiej i tam kontynuowała naukę w szkole muzycznej II stopnia, ale porzuciła studia techniczne i rozpoczęła edukację na Akademii Muzycznej w klasie gitary i w takiej roli, jako gitarzystka III roku studiów wystąpi w sobotę. Pana dr hab. Jacka Ścibora, który jest naszym podwójnym absolwentem, bo kończył akordeon (1981) i fortepian (1983), usłyszymy w pieśniach żydowskich. Na klarnecie zagra pan Bartosz Piekarski z klasy pana Andrzeja Grębosza, który jest obecnie nauczycielem Zespołu Szkół Muzycznych w Przemyślu. Mamy także absolwenta, który w naszej szkole przejął pałeczkę po swojej nauczycielce – pani Teresa Roman-Rydzik odeszła w tym roku na emeryturę, a pan Marcin Kasprzyk będąc jej absolwentem z roku 2002, objął po niej klasę fortepianu i salę. W sobotę pan Marcin Kasprzyk zagra utwory Fryderyka Chopina. Jednym z młodszych absolwentów jest Dawid Rzepka, który w 2010 roku ukończył Szkołę Muzyczną I stopnia, później studiował w Krakowie i aktualnie jest uczniem Szkoły Muzycznej II stopnia Towarzystwa Muzycznego w klasie organów dra Tomasza Zająca.
Na naszą prośbę odpowiedział pozytywnie także pan dr hab. Piotr Tarcholik, który ukończył Szkołę Muzyczną w Jarosławiu w roku 1985 w klasie skrzypiec, często do nas przyjeżdżał z koncertami jako student, później jako znany skrzypek, a na koncercie jubileuszowym wystąpi w repertuarze solowym.
Potwierdziła swój udział w koncercie także pianistka pani dr Dominika Peszko, która ukończyła u nas szkołę w 2002 roku, później studiowała na Akademii, a aktualnie występuje często jako solista, ale przede wszystkim jest kameralistką występującą ze śpiewakami, jest korepetytorem Wydziału Wokalnego Akademii Muzycznej w Krakowie, a także współpracuje z Teatrem Wielkim-Operą Narodową w Warszawie. Podczas sobotniego koncertu wystąpi w roli akompaniatora – przyjedzie ze śpiewaczką i wykonają razem trzy pieśni.
Z. S.: Te koncerty organizujecie z myślą o nauczycielach czynnych i emerytowanych, uczniach i absolwentach Szkoły, ale także liczycie na udział jarosławskich melomanów.
G. S.: Mamy nadzieję, że publiczność nam dopisze, wstępy na wszystkie koncerty są wolne i serdecznie zapraszamy melomanów i sympatyków naszej Szkoły, absolwentów i ich rodziny. Liczymy na Państwa obecność w tych szczególnych dla nas dniach. Serdecznie zapraszam wszystkich, aby z nami świętowali.
Z Panią Grażyną Seredą – Dyrektorem Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Jarosławiu i Panem Bogusławem Pawlakiem – Wicedyrektorem ZPSM w Jarosławiu rozmawiała Zofia Stopińska 13 października 2017 roku.
