Raz na kilka tygodni udaje mi się realizować wywiad z cyklu „Z Podkarpacia w świat...”, w którym przybliżam Państwu sylwetki muzyków, którzy pochodzą z tego pięknego regionu i tutaj rozpoczynali swoją przygodę z muzyką. Później wyjechali na studia, a po ich ukończeniu związali się z różnymi ośrodkami muzycznymi w kraju lub za granicą.
Tym razem zapraszam Państwa na spotkanie z panią Iwoną Leśniowską-Lubowicz, świetną śpiewaczką, solistką Polskiej Opery Królewskiej w Warszawie.
Zofia Stopińska: Trochę czasu upłynęło, zanim znalazłyśmy dogodny czas na to spotkanie, bo umawiałyśmy się kilka miesięcy temu w Rzeszowie, po spektaklu „Wesele Figara” Wolfganga Amadeusza Mozarta w wykonaniu artystów Polskiej Opery Królewskiej w Filharmonii Podkarpackiej.
Idąc na to spotkanie zastanawiałam się, kiedy i gdzie rozpoczynała Pani muzyczną edukację.
Iwona Leśniowska Lubowicz: Urodziłam się i dorastałam w Kolbuszowej niedaleko Rzeszowa i tam też zaczynałam swoją przygodę z muzyką od nauki gry na fortepianie. Przez pierwsze lata uczęszczałam do Ogniska Muzycznego w Kolbuszowej, bo nie było jeszcze tam szkoły muzycznej.
Później zapadła decyzja, że będę kontynuować naukę gry na fortepianie i wybrałam Liceum Muzyczne w Rzeszowie. Najpierw rozpoczęłam naukę na wydziale rytmiki, ale po dwóch latach chciałam, oprócz rytmiki, równolegle uczyć się na wydziale instrumentalnym w klasie fortepianu.
Nie wiem, z jakich powodów musiałam wybrać jeden kierunek i wybrałam fortepian, kończąc go w klasie pana Mikołaja Piatikowa. Równocześnie ukończyłam Państwową Szkołę Muzyczną II stopnia w klasie śpiewu pani Anny Budzińskiej.
Postawiła Pani na swoim kończąc dwa kierunki, ale w jaki sposób trafiła Pani do klasy śpiewu?
- Z naszą wychowawczynią panią Martą Tyczyńską wyjeżdżaliśmy często na różne wycieczki, które połączone były z różnymi koncertami, podczas których śpiewałam. Pani Marta Tyczyńska stwierdziła, że pięknie śpiewam i obiecała, że postara się, abym mogła rozwijać się także w tym kierunku. Najpierw uczęszczałam wyłącznie na lekcje śpiewu u pani Anny Budzińskiej, która mną się zaopiekowała i wkrótce stwierdziłyśmy, że będę eksternistycznie uczyć się w klasie śpiewu. Regularnie uczęszczałam na lekcje śpiewu, a pozostałych przedmiotów uczyłam się sama i zaliczałam je w wyznaczonych terminach.
Chcę podkreślić, że miałam i mam szczęście do dobrych ludzi w moim życiu muzycznym.
Plany się zmieniły, nie została Pani rytmiczką, nie kontynuowała Pani studiów w klasie fortepianu, natomiast rozpoczęła Pani studia na Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej we Wrocławiu w klasie prof. Christiana Elβnera.
- Tak się stało i nawet żartowano ze mnie, że wybrałam śpiew z lenistwa. Może było w tym ziarenko prawdy, ponieważ pianiści, podobnie jak inni instrumentaliści, muszą bardzo dużo ćwiczyć, natomiast śpiewak musi być wypoczęty i wyspany, bo głos zawsze musi brzmieć świeżo. Prawda jest taka, że już wcześniej zafascynował mnie śpiew, chciałam się w tym kierunku rozwijać i ukończyłam studia w klasie prof. Christiana Elβnera.
Po ukończeniu studiów w Akademii Muzycznej we Wrocławiu, postanowiła Pani kontynuować naukę w Niemczech.
- Wyjechałam na studia podyplomowe i najpierw uczyłam się w Hochschule für Musik Köln. Tam jako zespół złożony z trzech osób studiowaliśmy w klasie muzyki dawnej – Kammermusik für Alte Musik w klasie prof. Konrada Junghänela, a później równolegle zaczęłam jeszcze studia podyplomowe w klasie śpiewu solowego – Aufbaustudium zakończony Konzertexammen u pani prof. Barbary Schlick, która jest nie tylko wybitną śpiewaczką, ale także wspaniałym pedagogiem i człowiekiem.
W Niemczech pozostała Pani jeszcze dość długo.
- Później zaśpiewałam przesłuchanie do Deutsche Oper am Rhein w Düsseldorfie, gdzie zostałam solistką i być może śpiewałabym tam do tej pory, gdyby nie olbrzymia chęć powrotu do Polski. Nie stało się to z dnia na dzień, bo chciałam mieć pewność, że będę miała do czego wracać.
Przyjechałam do Warszawy na przesłuchania do Warszawskiej Opery Kameralnej, którą kierował wówczas pan Stefan Sutkowski. Było to bardzo trudne przesłuchanie, bo miałam przygotowanych siedem arii i sądziłam, że pan Dyrektor wybierze dwie, może trzy z nich. Kiedy zapytałam, które arie mam zaśpiewać, otrzymałam odpowiedź – wszystkie.
Zaśpiewałam wszystkie, po czym usłyszałam historyczne słowa pana Stefana Sutkowskiego: „Witamy w rodzinie”, co oznaczało, że przyjmuje mnie do grona solistów Warszawskiej Opery Kameralnej. Zapytał także, kiedy mogę rozpocząć pracę.
To przesłuchanie odbywało się w październiku, a ja do końca sezonu związana byłam umową w Düsseldorfie i mogłam podjąć pracę w Warszawie dopiero w przyszłym sezonie. Pan Dyrektor powiedział, żebym się nie martwiła, bo będzie czekał na mnie i mam zapewnioną pracę od przyszłego sezonu. I tak też było.
Chyba wiele pięknych lat przeżyła Pani w Warszawskiej Operze Kameralnej.
- Tak, to były piękne lata, bo Warszawska Opera Kameralna to był wyjątkowy teatr. Trochę smutno mówić o nim w czasie przeszłym, tak naprawdę ten teatr istnieje dalej, ale już bez tych wspaniałych, wyjątkowych osób. Taki teatr tworzą bowiem ludzie, a nie miejsce.
Będąc solistką Warszawskiej Opery Kameralnej, zaśpiewałam tam wiele ciekawych ról, które musiałabym długo wymieniać. Wiele także zmieniło się w moim życiu osobistym i wszystko potoczyło się w dobrym kierunku.
Na szczęście z wieloma wspaniałymi osobami znalazła się Pani w Zespole Polskiej Opery Królewskiej.
- To prawda, teraz jestem solistką Polskiej Opery Królewskiej.
Kilka lat temu spotkałyśmy się podczas Muzycznego Festiwalu w Łańcucie i wówczas śpiewała Pani w zespole Opery i Filharmonii Podlaskiej.
- Będąc śpiewaczką, staram się nie ograniczać swojej działalności do jednej instytucji, chociaż to wszystko muszę dokładnie planować, bo trzeba dużo czasu poświęcić także dzieciom, ale staram się również wyjeżdżać i współpracować z innymi instytucjami muzycznymi. Są to zarówno teatry operowe, jak i filharmonie.
Wiem, że jest Pani mistrzynią w zakresie planowania czasu, bo obowiązków jest bardzo dużo. Zaryzykuję nawet stwierdzenie, że jest Pani głową Rodziny Lubowiczów (śmiech).
- Trochę tak jest, bo mąż jest bardzo zajęty, ma wiele obowiązków i ciągle się rozwija, a ja staram się go wspierać, jak mogę i mam nadzieję, że mi się to udaje. Muszę panować nad wszystkim, co wiąże się z domowymi obowiązkami i moją pracą zawodową.
Pani mąż jest kierownikiem muzycznym Teatru Muzycznego „Roma”, czy chociaż czasami występuje Pani w tym Teatrze?
- Nie, bo postanowiliśmy, że będziemy to rozgraniczać. Jesteśmy rodziną i mamy wspólny dom, w którym bardzo dobrze się czujemy, natomiast każde z nas ma swoją pracę. Zdarzyło mi się jedynie, że do spektaklu „Piloci”, do którego mąż Kuba razem z bratem Dawidem skomponowali muzykę, nagrałam ścieżkę muzyczną – jest to wokaliza, która za każdym razem (6-7 razy w tygodniu!) jest odtwarzana.
W czasie tego sezonu ma Pani także wiele zobowiązań zawodowych.
- Owszem, mam sporo pracy. Teraz, w sezonie chorobowym, żyję odo spektaklu do spektaklu czy koncertu, bo krążą różne wirusy, ale na razie dzieci nie chorują i mnie także nic nie dolega. Zdarza mi się nawet, że zastępuję chore koleżanki.
Mają Państwo dwójkę wspaniałych dzieci. Czy one interesują się muzyką?
- Niestety, interesują się (śmiech). Mają to w genach i trudno, żeby nie miały predyspozycji w kierunku muzyki. Nie chcę na razie mówić, że są utalentowane, prawdopodobnie są, ale talent do tylko część sukcesu. Starsza córka gra na skrzypcach i czwarty rok uczy się w szkole muzycznej I stopnia. Muszę przyznać, że robi postępy. Młodsza córka jest także muzycznie uzdolniona, ale nie jesteśmy rodzicami, którzy wymagają, żeby 3 czy 4 - letnie dziecko rozpoczynało naukę gry na instrumencie. Z pewnością przyjdzie na to czas.
Czas szybko mija, spędziła Pani już na scenie sporo lat, ma Pani na swoim koncie wiele sukcesów i na pewno śpiewanie jest Pani pasją.
- To prawda, za każdym razem, jak staję na scenie, to zawsze myślę, że to jest to, co chcę robić. Na pewno przed laty wybrałam bardzo dobrze.
Nie wyobrażam sobie, aby muzyk, a przede wszystkim śpiewak, mógł dobrze wykonywać swój zawód bez pasji. Będąc na spektaklu recitalu czy koncercie, podziwiamy piękne głosy, urodę, grę aktorską i prezencję, ale nikt się nie zastanawia, ile czasu trzeba poświęcić na przygotowanie się do spektaklu czy koncertu. Nawet przed spektaklem trzeba przyjść do teatru dużo wcześniej.
- To wszystko prawda. Do wspomnianego spektaklu „Wesele Figara” muszę być w teatrze co najmniej półtorej godziny przed rozpoczęciem, bo panie muszą mnie „zrobić” na panią młodą.
Próby przed premierą trwają mniej więcej sześć tygodni, bo są to próby muzyczne, sceniczne, z orkiestrą i w kostiumach. Podczas spektaklu na scenie oglądają państwo końcowy efekt naszej pracy.
W dzisiejszych czasach od śpiewaków wiele się wymaga. Oprócz tego, że trzeba pięknie śpiewać, trzeba zachwycać wyglądem. Czasy, kiedy spektakle operowe wystawiane były dość statycznie i wystarczyło, że soliści tylko pięknie śpiewali, już chyba bezpowrotnie minęły. Dzisiaj solista czy solistka musi być także dobrym aktorem.
- Przed nami stawiane są trudne zadania aktorskie, do których musimy się bardzo dobrze przygotowywać. Trzeba wejść w postać i wiele się o niej dowiedzieć, dostosować się do koncepcji reżysera, to wymaga ogromu pracy.
Czy często zdarza się Pani brać udział w różnych innowacyjnych pomysłach reżyserów, kiedy akcja przenoszona jest do innej epoki, zmieniane są kostiumy, a czasem nawet libretto.
- Do tej pory nie brałam w takich spektaklach udziału. Zawsze miałam szczęście do reżyserów klasycznych i nie wiem, jak bym się odnalazła w nowoczesnej i zupełnie zmienionej reżyserii czy inscenizacji. Miałam taką przygodę, biorąc udział w wystawieniu opery komicznej „Pimpinone” Georga Philippa Telemanna. Opowiem tę historię, bo była dość zabawna. W środowisku wiejskim działa stowarzyszenie „Z muzyką do ludzi”, prowadzone przez panią, która jest muzykiem i postanowiła, że wystawi tę operę przy współudziale osób mieszkających w tej miejscowości, a dość istotny był udział straży pożarnej. Reżyser musiał dokonać pewnych zmian i zrobił to w bardzo zabawny sposób. Stroje szyły panie w miejscowym domu kultury, a moje zostały uszyte z gazet. Były przepiękne, ja miałam przepiękną z „plisowanych” gazet, a ponieważ pierwsza nie bardzo podobała się, to na uszycie drugiej poświęciły całą noc, ale efekt był wspaniały.
Jak Pani dba o swój głos, aby brzmiał zawsze pięknie i świeżo? Na spotkanie przyszła Pani bez ciepłego szalika, czapki i solidnej kurtki (śmiech).
- Może ma pani trochę racji, bo przyznam się, że chyba za mało dbam o swój głos, ale do tej pory mnie nie zawodzi. Staram się jednak robić to, co jest najważniejsze – wysypiać się. Dopóki nie miałam rodziny, to starałam się w dniu spektaklu wyspać się, nic albo niewiele mówić, zjeść porządny obiad i pójść do teatru. Teraz życie mnie sprowadziło na ziemię. Rano trzeba wstać i wysłać dzieci do przedszkola i do szkoły, później przygotować obiad, odrobić z córką lekcje, zawieźć ją do szkoły muzycznej, a dopiero po tym wszystkim udać się do teatru i stać się artystką.
To jest także piękny okres z życiu i nie zamieniłabym go za żadne skarby. Rola mamy jest cudowna.
W najbliższym czasie możemy Panią oklaskiwać w Warszawie.
- Tak, głównie w Polskiej Operze Królewskiej, najczęściej w roli Zuzanny w „Weselu Figara”, Dziewczyna – Zosia w „Widmach”, a także w koncertach oratoryjnych. Zapraszam serdecznie do Warszawy. Dosyć często także wyjeżdżamy i występujemy ze spektaklami, tak jak to było w Rzeszowie. Zawsze bardzo chętnie występuję na Podkarpaciu. W ubiegłym roku zdarzyło mi się wystąpić z koncertem w Przemyślu w ramach festiwalu „Salezjańskie Lato Muzyczne”, może niedługo znowu wystąpię w tamtych okolicach.
Z panią Iwoną Leśniowską-Lubowicz, znakomitą sopranistką, solistką Polskiej Opery Królewskiej rozmawiała Zofia Stopińska 27 lutego 2019 roku w Warszawie.
