Teodorowi Leszetyckiemu w 195. rocznicę urodzin

Bardzo uroczyście świętowano w tym roku w Łańcucie 195. rocznicę urodzin Teodora Leszetyckiego, wybitnego polskiego pianisty, kompozytora i pedagoga, który urodził się 22 czerwca 1830 w łańcuckim Zamku.

Jego ojciec Józef Leszetycki (z pochodzenia Czech) był nauczycielem muzyki w rezydencji Potockich w Łańcucie, a matka Maria Teresa, z domu Ulman, była Polką wywodzącą się z rodziny od pokoleń osiadłej w Galicji. Teodor jako „cudowne dziecko” popisywał się w salonie Potockich w Łańcucie. W wieku ośmiu lat po raz pierwszy wystąpił publicznie podczas koncertu w teatrze we Lwowie, grając Concertino C-dur op. 214 Carla Czernego na fortepian i orkiestrę, a dyrygował wówczas Franz Xaver Wolfgang Mozart (syn Wolfganga Amadeusa).

W 1841 roku rodzina Leszetyckich wyjechała do Wiednia, gdzie Teodor studiował grę na fortepianie u Carla Czernego, kompozycję u Simona Sechtera oraz filozofię na Uniwersytecie wiedeńskim.
W latach 1852 – 1878 mieszkał w Petersburgu gdzie prowadził ożywioną działalność pedagogiczną. Koncertował w Rosji, Niemczech i Anglii jako pianista i dyrygent.

W 1878 wrócił do Wiednia. Zamieszkał w zachowanej do dziś obszernej willi przy Weimarerstrasse 60. Na jej frontowej ścianie widnieje tablica pamiątkowa o treści: Dieses Haus war von 1881–1915 das Heim des Klaviervirtuosen und Musikpädagogen Professor Theodor Leschetizky.
Leszetycki był wybitnym pedagogiem, jego uczniami byli m.in. Ignacy Jan Paderewski, Henryk Melcer-Szczawiński, Antonina Szukiewicz, Artur Schnabel, Ignacy Friedman, Osip Gabriłowicz, Elly Ney, Mieczysław Horszowski, Benno Moiseiwitsch, Paul Wittgenstein, Richard Buhlig i Mark Hambourg. Paderewski o pedagogice Leszetyckiego powiedział m.in.: „Nie znałem i do dziś dnia nie znam nikogo, kto by mu dorównał. Nikt absolutnie nie może się z nim porównywać. Jako pedagog – olbrzym, wobec którego wszyscy inni są tylko karłami”.

Powróćmy teraz do uroczystości, które odbyły się w Łańcucie staraniem: Urzędu Miasta Łańcut, Muzeum-Zamku w Łańcucie i Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. Teodora Leszetyckiego w Łańcucie.

Odsłonięta została trzecia figurka miejska, przedstawiająca małego Teodora Leszetyckiego, która wzbogaciła przestrzeń przed siedzibą Urzędu Miasta.

Teodor Leszetycki - portret Artysty, fot. Wojciech Walczyk Fotografia

Wieczorem w wypełnionej po publicznością sali balowej Muzeum-Zamku w Łańcucie odbył się uroczysty koncert, który w całości wypełniły kompozycje Teodora Leszetyckiego. Postać słynnego mistrza fortepianu i kompozytora przybliżali pan Michał Horodecki, dyrektor Państwowej Szkoły Muzycznej I st. Im. Teodora Leszetyckiego i prof. Hubert Rutkowski, pianista o międzynarodowej renomie, profesor Hochschule für Musik und Theater w Hamburgu, gdzie prowadzi klasę fortepianu i jest kierownikiem Katedry Fortepianu tejże Uczelni. Jest także dyrektorem artystycznym Chopin Festival w Hamburgu oraz prezesem Towarzystwa Chopinowskiego w Hamburgu, założycielem i prezesem Towarzystwa Muzycznego im. T. Leszetyckiego w Warszawie.

Pan Michał Horodecki, dyrektor Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. Teodora Leszetyckiego w Łańcucie i prof. Hubert Rutkowski, pianista, profesor profesor Hochschule für Musik und Theater w Hamburgu, fot. Wojciech Walczyk Fotografia 

Koncert rozpoczęło 6 pieśni Teodora Leszetyckiego, skomponowanych podczas pobytu kompozytora w Petersburgu, a wykonali je Olga Stankiewicz-Janiec, absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie na Wydziale Wokalno-Aktorskim, artystka Chóru Filharmonii Narodowej w Warszawie i pianista Jarosław Pelc, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie i Katowicach, kierownik sekcji fortepianu w PSM I st. w Łańcucie, którego specjalnością naukową była twórczość Teodora Leszetyckiego.

Olga Stankiewicz-Janik - mezzosopran, Jarosław Pelc - fortepian, fot. Wojciech Walczyk Fotografia

Później wystąpili absolwenci Szkoły Muzycznej w Łańcucie. Bardzo interesująco zabrzmiały kolejno:
- Medytacja „La Melusine” z Six Meditations op. 19 w wykonaniu Zuzanny Skręt, która kontynuuje naukę gry na fortepianie w Zespole Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie
- oraz Etiuda op. 43 „La Piccola” w wykonaniu Adama Choińskiego, tegorocznego dyplomanta ZSM nr 1 w Rzeszowie. Adam zamierza kontynuować naukę gry na fortepianie w Akademii Muzycznej.

Przy fortepianie dwukrotnie zasiadł także prof. Hubert Rutkowski i najpierw usłyszeliśmy Balladę wenecką op. 39 nr 1, a później w duecie z Adamem Choińskim „Trost” z cyklu 6 Medytacji op. 19 (w opracowaniu na 4 ręce Marty Polańskiej).
Dodam jeszcze , że od listopada ubiegłego roku, w zbiorach Muzeum-Zamku w Łańcucie znajduje się fortepian marki Bösendorfer, który można oglądać w Salonie Narożnym, na I piętrze rezydencji, a 25 czerwca stanął na estradzie w sali balowej i grali na nim pianiści. Instrument w przeszłości należał do Teodora Leszetyckiego. Inicjatorem sprowadzenia go z Niemiec do Polski był prof. Hubert Rutkowski.

Sala balowa Muzeum-Zamku w Łańcucie - 25 czerwca 2025 r. - Hubert Rutkowski i Adam Choiński, fot. Wojciech Walczyk Fotografia

Wspomnę jeszcze, że 9 maja w Operze Krakowskiej odbyła się premiera zapomnianej i nigdy w Polsce nie wystawianej opery komicznej Teodora Leszetyckiego pt. Pierwsza zmarszczka.

Na zakończenie koncertu z okazji 195 rocznicy urodzin kompozytora, fragmenty tego dzieła zabrzmiały po raz pierwszy w sali balowej w Łańcucie. Wykonały je dwie znakomite młode śpiewaczki, które wystąpiły podczas krakowskiej premiery Julia Malik (Markiza) i Julia Surushkina (Juliette), a towarzyszyła śpiewaczkom pianistka Jolanta Filar-Choińska, prowadząca klasy fortepianu w PSM I st. w Łańcucie i ZSM nr 1 w Rzeszowie, prezes Łańcuckiego Towarzystwa Muzycznego.
Usłyszeliśmy dwie arie – Julietty i Markizy oraz duet.

Julia Malik - sopran, Jolanta Filar-Choińska - fortepian, Julia Suruskhina - sopran, fot. Wojciech Walczyk Fotografia

Miejmy nadzieję, że po premierowym wykonaniu fragmentów niedługo zobaczymy całe dzieło Teodora Leszetyckiego w sali balowej.
Wszystkie utwory zostały przez publiczność bardzo życzliwie przyjęte i nagrodzone gromkimi brawami.

To był przepiękny wieczór pełen wrażeń i wzruszeń. Gratulacje dla wykonawców i organizatorów.

Zofia Stopińska

Wykonawcy koncertu z okazji 195 rocznicy urodzin Teodora Leszetyckiego od lewej: Hubert Rutkowski - fortepian, Jarosław Pelc - fortepian, Adam Choiński - fortepian, Zuzanna Skręt - fortepian, Olga Stankiewicz-Janik - mezzosopran, Jolanta Filar-Choińska -fortepian, Julia Suruskhina - sopran, Julia Malik - sopran, fot. Wojciech Walczyk Fotografia