Opera jest dla mnie całym życiem

            Pragnę Państwu przedstawić Huberta Zapióra, wszechstronnie wykształconego młodego barytona, laureata prestiżowych konkursów wokalnych, który z coraz większym powodzeniem występuje na scenach polskich i zagranicznych teatrów operowych.
           24 maja 2019 roku mieliśmy okazję oklaskiwać Artystę podczas koncertu plenerowego z okazji 200. rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki, który odbył się na dziedzińcu Zamku w Krasiczynie, w ramach 58. Muzycznego Festiwalu w Łańcucie, a w czerwcu pan Hubert Zapiór jest w Krakowie, gdzie występuje w roli Maksymiliana w spektaklach barwnego brodwayowskiego dzieła Leonarda Bernsteina zatytułowanego „Kandyd”.
Rozmowa z panem Hubertem Zapiórem zarejestrowana została po jednej z prób do tego spektaklu.

            Zofia Stopińska: Występ w jednym z koncertów 58. Muzycznego Festiwalu w Łańcucie był formą nagrody dla finalisty 10. Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki w Warszawie. Niedługo po tym konkursie wyjechał Pan do Los Angeles, aby uczestniczyć w finale innego prestiżowego konkursu wokalnego i stamtąd przyjechał Pan prosto do Krasiczyna jako laureat II nagrody. Dwa konkursy w tak krótkim czasie były z pewnością ogromnym wyzwaniem i dostarczyły wielu wrażeń.
           Hubert Zapiór: Konkurs Moniuszkowski jest ogromnym wydarzeniem i w związku z 200. rocznicą urodzin Stanisława Moniuszki, a także jego dziesiątą, jubileuszową edycją, budził ogromne zainteresowanie nie tylko w Polsce, ale również za granicą. Występy były transmitowane na żywo, przez cały czas czuliśmy wielką presję.

          Znalezienie się w Finale było wielkim wyczynem.
          - Tak, ponieważ w II etapie znalazło się aż 15 barytonów i każdy śpiewał na bardzo wysokim poziomie. Konkurencja podczas tego konkursu była ogromna.
Czekając na wyniki II etapu wiedziałem, że cokolwiek się stanie, to nie będzie porażki, bo już sam występ w takim gronie był ogromnym sukcesem. Kiedy okazało się, że jestem w finale, ucieszyłem się tak, jakbym ten konkurs już wygrał.
Sam finał był także bardzo trudny. Trwał kilka godzin, śpiewaliśmy z towarzyszeniem orkiestry, koncert był również transmitowany w telewizji.

          Śpiewał Pan pod koniec finału i nie jestem przekonana, czy to była dobra pora.
          - Okazało się, że nie, bo śpiewając tuż przed 22-gą moją drugą arię, czekając półtorej godziny po wykonaniu pierwszej, będąc przez cały czas w stanie gotowości, czułem już ogromne zmęczenie. Nie mogę jednak narzekać, bo każdy uczestnik miał ten sam interwał pomiędzy pierwszą a drugą arią, a sam układ kolejności to już tylko przypadek.
           Uważam, że Jury było w tym roku wspaniałe i cieszę się, że osoby, które realnie decydują o naszym zatrudnieniu, mnie doceniły i zostałem jednym z finalistów oraz laureatem nagród specjalnych.
           Konkurs w Los Angeles to była „zupełnie inna bajka”. Nie było tej presji, bo poleciałem tam od razu na finał, ponieważ pierwsze dwa etapy przeszedłem wcześniej w Nowym Jorku. Wiedziałam, że nie ma żadnej transmisji i towarzyszącej jej „wielkiej pompy”, a konkurs odbywa się w iście wakacyjnym klimacie.
Otrzymałem tam II nagrodę i z zupełnie innym nastawieniem wracałem do Polski.

          W ostatnich latach często Pan uczestniczył w konkursach. Pozwolę sobie wymienić Pana osiągnięcia konkursowe. Zwycięzca The Opera Index Award w The Opera Index Vocal Competition (2018), The Gerda Lissner Foundation Lieder / Song vocal Competition (2018), The Giulio Gari Foundation International Competition (2018), The Cereer Bridges (2018), Pierwszego Miejsca w The Gerda Lissner Foundation International Vocal Competition (2018) oraz Drugiego Miejsca i 3 Nagród Specjalnych, w tym za najlepszą Interpretację Pieśni I. J. Paderewskiego w The Kosciuszko Foundation Marcela Sembrich International Voise Competition w Nowym Jorku (2018), a także Drugiej Nagrody w The Loren L. Zachary Society International Vocal Competition w Los Angeles (2019).
           Czym te osiągnięcia zaowocowały?
           - Faktycznie, konkursów ostatnio było mnóstwo i nie ukrywam, że na początku był to sposób na utrzymanie się w Stanach Zjednoczonych, bo życie i studia w Nowym Jorku kosztują bardzo dużo. Dzięki stypendium i tym konkursom mogłem przetrwać tam mój drugi rok. Zgłaszałem się na każdy konkurs w Nowym Jorku z nadzieją, że może uda się coś wygrać i dzięki temu będę miał środki na życie. Okazało się, że byłem doceniany i zostawałem laureatem ich wszystkich. To był moment zwrotny w mojej edukacji, bo poczułem, że moja technika zaczyna się stabilizować i mogę już na poważnie zająć się zawodową karierą.
           Teraz postanowiłem zwolnić tempo, jeśli chodzi o konkursy. Tegoroczny konkurs w Los Angeles był ostatnim z zaplanowanych i teraz zabieram się do pracy w zawodzie.

           Czas studiów już się zakończył, ale trwał on dość długo i trzeba podkreślić, że pracował Pan bardzo dużo, bo ukończył Pan studia na Wydziale Wokalno-Aktorskim w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina i chyba jednocześnie studiował Pan w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza na Wydziale Aktorskim.
          - To prawda. Przez trzy lata robiłem to równolegle i to było ogromne wyzwanie. Jak wspominam to z perspektywy czasu, to myślę, że nigdy bym już się nie zdecydował na taki krok.
          W tym roku mija 10 lat mojej edukacji wokalnej. Wszystko zaczęło się w Szkole Muzycznej II stopnia im. Władysława Żeleńskiego przy ulicy Basztowej w Krakowie, a po dwóch latach nauki w tej szkole zostałem studentem Uniwersytetu Muzycznego, rok później rozpocząłem studia w Akademii Teatralnej i przez trzy lata studiowałem na dwóch kierunkach. W trakcie ostatniego roku studiów w Akademii Teatralnej byłem już drugi rok w Akademii Operowej przy Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, więc był taki czas, kiedy studiowałem równolegle w trzech różnych instytucjach. Później pojawił się pomysł studiów w Nowym Jorku. W grudniu pojechałem na egzaminy wstępne, dostałem się, wróciłem do Polski i zabrałem się do pracy, bo trzeba było przyśpieszyć zakończenie studiów. Ostatni semestr musiałem zrealizować więc w czasie przedostatniego, napisałem pracę magisterską i obroniłem się w czasie wakacji i we wrześniu, po zakończeniu wszystkich studiów w Polsce, wyleciałem do Nowego Jorku.

          Tam też trzeba było dużo pracować. Ciekawa jestem, jak wyglądały Pana Studia w The Juilliard School w Nowym Jorku.
          - Zawsze dużo pracowałem. Już na pierwszym roku studiów w Warszawie zadebiutowałem w Niemczech i od tamtej pory każdego roku gdzieś występowałem. Podobnie też było w Nowym Jorku. Lecąc tam miałem już podpisany kontrakt na mój debiut w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej i po kilku miesiącach przyleciałem do Warszawy, aby wystąpić jako Papageno w „Czarodziejskim flecie”. Do tej roli zostałem przygotowany przez specjalistkę z Metropolitan Opera, gdzie w tym samym czasie przygotowywano tę samą operę Mozarta. Tak jak wielu korepetytorów z MET, jest również na stałe zatrudniona w The Juilliard School. Naprawdę, ciężko wymarzyć sobie lepszą kadrę.
          Po zaśpiewaniu kilku spektakli w Warszawie otrzymałem propozycję na następny sezon i od tamtego czasu mam szczęście regularnie wracać do Teatru Wielkiego – Opery Narodowej. Następny sezon będzie już moim trzecim na tej scenie.

          Stała współpraca nie wiąże się z etatem.
          - W dzisiejszych czasach teatry operowe w Polsce coraz rzadziej zatrudniają młodych śpiewaków na stałe. Mnie udało się podpisać dwuletni kontrakt w Niemczech w Hannover Staatsoper. Zaczynam we wrześniu.

          Jest Pan pod opieką bardzo dobrej londyńskiej agencji Intermusica, która kiedyś opiekowała się znakomitym dyrygentem Stanisławem Skrowaczewskim, a obecnie wśród wielu znanych muzyków są takie znakomitości, jak: Danielle de Niese, The King’s Singers, Midori, Fabio Biondi, Mischa Maisky czy Sir Eliot Gardiner.
          - Tak, od roku jestem w tej agencji i muszę powiedzieć, że wszystko układa się wspaniale. Podpisałem umowę z dwiema agentkami, teraz jedna z nich jest na urlopie macierzyńskim. Dzięki tej współpracy będę debiutował w Bayerische Staatsoper w Monachium na jednej scenie z Placido Domingo i Ailyn Pérez, w „Traviacie” Giuseppe Verdiego. Premiera odbędzie się 28 czerwca, a drugi spektakl 1 lipca.

          Rozmawiamy w Krakowie po jednej z prób do „Kandyda” Leonarda Bernsteina, a kompozytor nazwał to dzieło operetką komiczną. Nie byłam jeszcze na spektaklu w Operze Krakowskiej i ciekawa jestem, czy „Kandyd” wystawiany jest tradycyjnie – zgodnie z intencjami kompozytora?
          - Ciężko powiedzieć, co to znaczy tradycyjnie, w momencie, kiedy opera jest sama w sobie bardzo surrealistyczna i dająca bardzo szerokie pole do interpretacji. Muzyka „Kandyda” jest musicalowo – operowa, to trochę pastisz różnych stylów operowych.
          Moje przygotowania do występów w „Kandydzie” także były szalone, bo próby odbywały się od końca kwietnia. Ja dołączyłem do zespołu na jeden dzień po Konkursie Moniuszkowskim, później poleciałem do Los Angeles, wróciłem na jeden dzień na próby, znów wyjechałem na wspomniany koncert w Krasiczynie i dopiero po nim mogłem zadomowić się w Krakowie.
           Wiele rzeczy, które robię podczas tego spektaklu wykonuję po raz pierwszy na scenie, bo rola Maksymiliana jest bardzo barwna i daje bardzo dużo możliwości, pojawiam się pod różnymi postaciami. Tutaj mogę wykorzystać swoje umiejętności zdobyte podczas studiów aktorskich. Bardzo się z tego cieszę i mam dużą przyjemność z kreowania tej postaci.
          Cieszę się także ze współpracy z Michałem Znanieckim, który jest wspaniałym reżyserem. Każdy śpiewak czuje się komfortowo, ponieważ reżyser jest znakomicie przygotowany i jasno przedstawił nam swoją wizję.

          Stali czytelnicy „Klasyki na Podkarpaciu” mieliby do mnie pretensje, gdybym nie zapytała o początki Pana edukacji muzycznej, bo wiadomo, że pochodzi Pan z niedalekiego Brzeska. Tam się chyba wszystko zaczęło.
          - W Brzesku się wszystko zaczęło i Brzesko nadal ma w moim życiu ogromne znaczenie.

          Wracając do Brzeska myśli pan, że jedzie Pan do domu?
          - Długo studiowałem, dużo podróżuję i tak naprawdę nie wiem, gdzie mieszkam. Większość walizek nadal czeka teraz w moim pokoju w domu rodzinnym na rozpakowanie. Długo niestety tam nie zostaną, bo już za chwilę przeprowadzam się do Hannoveru, ale tak, Brzesko = dom.

          Jak to się stało, że zainteresował się Pan muzyką i śpiewem?
          - Mam trzy starsze siostry. Najmłodsza z nich Justyna śpiewała i grała na fortepianie. Bardzo mi się to spodobało i postanowiłem pójść w jej ślady. Miałem też duże wsparcie ze strony rodziców, ale opera pojawiła się w moim życiu niespodziewanie. Mali chłopcy, marzą raczej, aby zostać strażakiem, policjantem czy piłkarzem a nie śpiewakiem operowym i ze mną było podobnie. Przez chwilę chciałem być nawet nauczycielem WF-u.
          Na ścieżkę opery wszedłem przypadkowo dzięki napotkanym przeze mnie życzliwym osobom. Okazało się, że mam do tego talent, a później zakochałem się w operze i trwa to do tej pory. Opera jest dla mnie całym życiem, a ponieważ jestem pracoholikiem, to bardzo się cieszę, że moja praca jest jednocześnie moją pasją. Cieszę się również, że moja praca powiązana jest z moją drugą pasją – podróżowaniem. To jest piękne i jestem szczęśliwy, że tak dobrze się wszystko układa.

          Co takiego jest w sztuce operowej, że warto dla niej poświęcić wszystko?
          - Jest ona połączeniem wszystkiego, co kochałem jako małe dziecko. Kochałem śpiewać, kochałem być na scenie i występować przed publicznością. Spełniam się w tym. Kiedy podczas studiów aktorskich występowałem na scenie, to zawsze brakowało mi muzyki, a w operze jest jej pod dostatkiem.

          Stając na scenie stara się Pan nawiązać kontakt z publicznością?
          - To zwykle zależy od okoliczności. W spektaklu operowym jestem częścią historii i świata wykreowanego na scenie i całkowicie się w nim zatapiam. Wtedy szansa na kontakt pojawia się dopiero podczas ukłonów. W sytuacji koncertowej, kiedy nie ma ani scenografii, ani kostiumów, a widownia jest oświetlona, kontakt z widzem przychodzi naturalnie i pomaga mi wprowadzić go na ten krótki czas trwania arii czy pieśni, w ten niewidzialny świat.

          Są śpiewacy, którzy przyjmują pomysły reżysera i wszystko im jedno, czy kreując, na przykład, postacie z „Halki”, występują w strojach szlacheckich i ludowych, czy w golfie i marynarce. Są soliści, którzy dyskutują z niekonwencjonalnymi pomysłami reżysera. Co Pan woli?                                                                - Jeśli chodzi o wizję reżysera, kostiumy czy scenografię, to pierwsze projekty powstają na długo przed rozpoczęciem prób z solistami, więc ciężko żebyśmy mieli na to jakikolwiek wpływ. Oczywiście można dyskutować na temat drobnych szczegółów w kostiumie czy reżyserii, ale to również zależy od sytuacji. Przy nowych produkcjach śpiewak jest częścią procesu twórczego i często ma rzeczywisty wpływ na reżyserię. Tak było w kwietniu, kiedy śpiewałem „Don Giovanniego”. Wtedy wszyscy na równi z panią reżyser byliśmy zaangażowani w produkcję i razem szukaliśmy rozwiązań i pomysłów na daną scenę. Jeśli coś nam się nie podobało lub czegoś po prostu „nie czuliśmy” można było od razu zareagować i zaproponować coś innego, w czym np. czuliśmy się bardziej wiarygodni. Z kolei teraz w Krakowie mam świadomość, że dołączam do produkcji, gdzie próby trwają już od kilku tygodni, a ja muszę jak najszybciej nadrobić nieobecność. W takich sytuacjach nie ma czasu na dyskusje. Trzeba zaufać reżyserowi i partnerom na scenie i jak najlepiej wykonać swoją pracę. Niedługo będę debiutował w Monachium i tam sytuacja będzie już ekstremalna. Tamtejsza produkcja „Traviaty” ma już ponad 25 lat. Na jej wznowienie podczas festiwalu będziemy mieli tylko 4 dni, a mój pierwszy raz na tej scenie i z orkiestrą będzie miał miejsce dopiero podczas spektaklu.

            Jest Pan świadomy, że do końca zawodowego życia będzie Pan ciągle ciężko pracował?
            - Oczywiście, to jest ciągła praca nad własnym rozwojem. Moim zdaniem w momencie, kiedy ktoś pomyśli, że już wszystko potrafi i wie, to jest to początek końca, więc to, że zakończyłem właśnie 10-letni okres studiowania, wcale nie oznacza, że skończyłem się uczyć.

           Ma Pan sporo barytonowych partii operowych w repertuarze, z innymi niedługo trzeba się będzie zmierzyć. Trzeba śpiewać wszystko, co może się śpiewać, ale każdy ma swoje upodobania, marzenia.
          Marzę o roli, której w najbliższym czasie na pewno nie zaśpiewam, a może nawet i nigdy, bo nie wiem jak mój głos się rozwinie. Jest to tytułowy Rigoletto w operze Verdiego. Natomiast drugie marzenie jest już bardziej realne, to „Eugeniusz Oniegin” Czajkowskiego – bardzo chciałbym zaśpiewać Oniegina. Wszystkie decyzje repertuarowe trzeba jednak podejmować w zgodzie z własnym głosem. Moją następna duża rola, nad którą teraz pracuję i czuję, że w tym momencie jest idealna dla mojego głosu to Figaro w operze „Cyrulik sewilski” Rossiniego. W najbliższych sezonach będą ją wykonywał na scenach operowych w Niemczech i Norwegii.

          Wspominaliśmy już, że najczęściej w teatrach operowych angażuje się solistów do poszczególnych ról, a to wiąże się z castingami, które są właściwie konkursem.
          - Śpiewacy z ugruntowaną pozycją jak Beczała, Kwiecień, Konieczny czy Ruciński nie muszą już brać udziału w żadnych castingach. Teatry operowe same zabiegają o ich udział w produkcjach. W przypadku młodych śpiewaków, którzy dopiero rozpoczynają karierę, przesłuchania to konieczność i jedyna szansa, aby dać się poznać. Sam w ostatnich dwóch latach zaśpiewałem dla kilkudziesięciu, a może już nawet ponad stu instytucji, agentów, reżyserów itd. Już nie traktuję tego jak konkurs, czy życiową szansę, której, jeśli nie wykorzystam, to będzie to wielki dramat. Często śpiewa się dla kogoś, kto w danej chwili nawet nie poszukuje nawet barytona. Zawsze jednak warto się pokazać, zasiać to ziarenko i poczekać co się stanie. Czasem propozycja może przyjść nawet po roku.
           Właśnie w ten sposób zostałem zaangażowany do Bayerische Staatsoper w Monachium. Nigdy nie miałem specjalnego przesłuchania do tej roli. Zapadłem w pamięć jednemu z dyrektorów po jednym z tych wielu przesłuchań i kiedy pojawiła się odpowiednia dla mnie rola zgłosił się do mojej agencji. Czasem potrzeba po prostu trochę cierpliwości i szczęścia.

          Śpiewak nigdy nie zapomni instrumentu, bo zawsze ma głos – najpiękniejszy instrument, ale jednocześnie trzeba się z tym instrumentem odpowiednio obchodzić.
          - Żaden skrzypek, fagocista czy oboista nie nosi przy sobie swojego instrumentu 24 godziny na dobę tak jak jest to w przypadku śpiewaków. Kończy się koncert czy próba, odkłada instrument do bezpiecznego futerału i to wszystko.
          W naszym przypadku spędzamy z tym instrumentem każdą chwilę i często to, jak śpiewamy, nie zależy tylko od tego, czy jesteśmy zdrowi, ale także od kondycji fizycznej, psychicznej, tego jak spaliśmy czy co jedliśmy – wszystko wokół ma wpływ na nasz głos.

          Każdy instrument można naprawić, ale głos jest trudno naprawić.
          - To jest też przecież bardzo delikatny narząd, którym musimy produkować tysiące pięknych dźwięków. Trzeba o niego bez przerwy dbać i pielęgnować.

          Myślę, że ma Pan osobę, która czuwa nad Pana głosem i radzi, co zaśpiewać.
          - Oczywiście. Jest nią Eytan Pessen, którego poznałem w Akademii Operowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie i dzięki niemu, zrobiłem wtedy ogromny wokalny postęp, a także pojechałem na studia do The Juilliard School. Eytan Pessen jest nie tylko moim nauczycielem, ale także mentorem i przyjacielem. Drugą taką osobą jest moja pani profesor Edith Wiens, u której właśnie skończyłem studia w Nowym Jorku.

          Trzeba uważać, co się śpiewa i w jakich warunkach. Podczas koncertu plenerowego w Krasiczynie nie było zbyt dobrych warunków do śpiewania.
           - Było przede wszystkim zimno, padał deszcz. Obserwowałem Olę Kubas, która śpiewała zaraz przede mną i widać było, jak z każdym dźwiękiem z jej ust ulatniała się para. Jak zimą! Śpiewanie w takich warunkach nie jest dobre dla głosu, ale to była wyjątkowa sytuacja, a na scenie jednorazowo nie byliśmy dłużej niż kilka minut. Ja byłem ogromnie szczęśliwy z zaproszenia i z wielką przyjemnością wziąłem udział w tym koncercie.

          Został Pan bardzo gorąco przyjęty przez publiczność i może kiedyś zechce Pan jeszcze na Podkarpaciu zaśpiewać.
          - Oczywiście, bardzo chętnie zaśpiewam jeszcze raz w Krasiczynie, Rzeszowie czy innym mieście, bo południe Polski jest moim domem i jak tylko otrzymuję zaproszenie, staram się zrobić wszystko, aby mój występ był możliwy. Mam taką zasadę, że minimum raz w roku muszę zaśpiewać w Polsce. Stąd jestem, tutaj wszystko się zaczęło, tutaj mam całą rodzinę, poza tym i mam ogromną radość ze śpiewania dla polskiej publiczności, która tak gorąco mnie przyjmuje.
          Marzę także, aby mimo ciągłych podróży i przeprowadzek zawsze mieć w Polsce swój dom. Tutaj chcę mieć miejsce, do którego będę wracał.

Z panem Hubertem Zapiórem - znakomitym młodym śpiewakiem obdarzonym przez naturę pieknym głosem barytonowym rozmawiała Zofia Stopińska 4 czerwca 2019 roku w Krakowie