Szymon Laks - Messages Quartet
" Spędziłem [...] prawie trzy lata w Oświęcimiu, a to co tam widziałem i przeżyłem nie mogło nie zaciążyć na mej biografii, nie tylko psychicznej, ale i muzycznej. [...] Trudno było wrócić do normalnego życia, jak do interesującej lektury, którą się przerwało akurat w połowie. Dużo wody miało upłynąć, zanim to wszystko się jakoś osadziło i komponowanie nabrało dla mnie na nowo jakiegoś sensu", wspominał Szymon Laks (1901 - 1983) w wywiadzie Tadeusza Kaczyńskiego dla "Ruchu Muzycznego" (21/1964).
Był wybitnym kompozytorem, skrzypkiem, pisarzem, z zamiłowania językoznawcą i tłumaczem. W swoich wspomnieniach niejednokrotnie podkreślał, że muzyka uratowała mu życie. W obozie zagłady, w którym przebywał od 1942 do 1944 roku, pełnił funkcję kapelmistrza, muzyka i kopisty orkiestry męskiej. W tym czasie opracował i wykonał z instrumentalistami - więźniami - odnalezione przypadkiem, a wydane przez PWM już w 1950 roku - Trzy polonezy warszawskie nieznanego autora z XVIII wieku na orkiestrę kameralną, które stały się pierwszą opublikowaną muzyczną literaturą obozową.
Kompozytor nigdy nie powrócił do Polski. Z wielkim zaangażowaniem pielęgnował życie muzyczne i kulturalne polskiej emigracji we Francji.
Urodził się w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, przez dwa lata studiował matematykę Na Uniwersytecie w Wilnie. Uczył się kompozycji i kontrapunktu u Romana Statkowskiego, harmonii u Piotra Rydla i dyrygentury u Henryka Melcera (lata 1921 - 1924). W celach poszerzenia warsztatu , wyjechał do Paryża, gdzie od 1927 do 1929 roku studiował kompozycję pod kierunkiem Paula Vidala i dyrygenturę u Henriego Rabauda.
Wiele utworów Szymona Laksa zaginęło podczas wojny, dlatego te które się zachowały są dla nas niezwykle cenne.
Z pięciu kwartetów smyczkowych kompozytora znane są dziś tylko trzy ostatnie. Wiadomo, że I Kwartet powstał 1928 roku i został prawykonany przez Roth Quartet, kolejny zaś napisał cztery lata później.
Tuż po zakończeniu wojny powstał III Kwartet smyczkowy (1945). Zyskał on podtytuł " na polskie tematy ludowe ". Kompozytor wykorzystał
aż siedem melodii ludowych , pochodzących z regionów Wielkopolski, Mazowsza i Podhala.
IV Kwartet smyczkowy powstał w 1962 roku. Ma on zupełnie odmienny koloryt. Odnajdziemy w nim echa muzyki zdobywającej salony czy kawiarnie czyli jazzu i bluesa. Utwór ten zdobył wyróżnienie na Konkursie Królowej Elżbiety w Brukseli.
V kwartet smyczkowy powstał rok po poprzednim. Jest dziełem bardzo złożonym, gęstym fakturalnie, ale formalnie przejrzystym i dźwiękowo wyrafinowanym.
Dzieła te możemy usłyszeć dzięki czwórce młodych artystek z Messages Quartet. Zespół tworzą absolwentki UMiFC w Warszawie oraz Akademii Muzycznej w Krakowie:
Małgorzata Wasiucionek - skrzypce I
Oriana Masternak - skrzypce II
Maria Dutka - altówka
Beata Urbanek - Kalinowska - wiolonczela
Zespół został założony w 2014 roku i skupia swą działalność wokół muzyki polskiej XX i XXI wieku.
Nazwa zespołu nawiązuje do II Kwartetu smyczkowego "Messages" Andrzeja Panufnika.
Kwartet jest laureatem stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w lutym 2016 roku został laureatem Programu Stypendialnego
"Młoda Polska", dzięki któremu powstała ta płyta, która jednocześnie jest debiutancką płytą Messages Quartet.
Spis utworów:
Szymon Laks
III Kwartet smyczkowy " Na polskie tematy ludowe":
I. Allegro quasi Presto
II. Poco Lento, Sostenuto
III. Vivace non troppo
IV. Allegro Moderato, Giusto
IV Kwartet smyczkowy:
I. Allegro non troppo
II. Andante sostenuto
III. Quasi Presto, con fuoco
V. Kwartet smyczkowy:
I. Allegro moderato
II. Adagio molto
III. Scherzo, quasi Presto
IV. Allegro giocoso
DUX, DUX 1286, 2017
Reżyser nagrania - Marcin Guz
Płytę poleca Państwa uwadze Anna Stopińska - Paja
